«Η ζωή συνεχίζεται», « μην τα παρατάς», « προχώρα μπροστά». Πόσες φορές δεν έχουν λειτουργήσει παρηγορητικά αυτές οι εκφράσεις που φωτογραφίζουν την έννοια της ανθεκτικότητας; Το έχει γράψει και ο Robert Frost ( Αμερικανός ποιητής):

« ό,τι έχω μάθει για τη ζωή, συνοψίζεται στην εξής λέξη: συνεχίζεται».

  • Τι ακριβώς είναι η ανθεκτικότητα;

Είναι η ικανότητα να μπορείς να αναρρώσεις συναισθηματικά από προσωπικές ή επαγγελματικές αναποδιές και ιδανικά να αποκομίσεις και κάτι από αυτήν την εμπειρία. Να επιδείξεις κουράγιο. Δεν είναι τυχαία η έκφραση : εφτά φορές αν πέσεις οχτώ να σηκωθείς.

  • Μπορούμε να εξασκηθούμε σε αυτήν; ΝΑΙ!!

Σίγουρα σε κάποιους είναι ένα έμφυτο χάρισμα, γραμμένο στο DNA τους. Αρκεί να παρατηρήσουμε αδέρφια από δυσλειτουργικές οικογένειες: κάποιοι μεγαλώνοντας, κατέφυγαν στα ναρκωτικά, ενώ άλλοι είχαν πιο ομαλή μετάβαση στην ενηλικίωση.

  • Πώς καλλιεργείται;

Η ανθεκτικότητα καλλιεργείται στα παιδιά από τους γονείς. Καθώς οι γονείς αποτελούμε τα πιο ισχυρά πρότυπα για τα παιδιά μας και τα παιδιά είναι μιμητικά όντα, ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τις αντιξοότητες, από την πιο απλή μέχρι την πιο σημαντικη, λειτουργεί διδακτικά για εκείνα.

Ένα από τα καλύτερα μαθήματα που μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας είναι ότι μαθαίνουμε από τα λάθη μας και αποδεχόμαστε τις δυσκολίες τις ζωής. Δυστυχως, δεν έχουν όλοι οι γονείς αυτές τις δεξιότητες και δε μπορούν να τις μεταλαμπαδεύσουν στα παιδιά τους.

Ο αθλητισμός βοηθά πολύ στο να διδάξει τους νέους πώς να χτίσουν δεξιότητες ανθεκτικότητας αφού τους μαθαίνει από πολύ νωρίς την έννοια της επιμονής αλλά και της αποδοχής της ήττας και της θεώρησης του « προχωράω μπροστά, δεν μένω προσκολλημένος σε μια κατάσταση».

  • Ανθεκτικότητα και ευτυχία
Άν παρατηρήσουμε τους ευτυχισμένους ανθρώπους, θα διαπιστώσουμε ότι η ζωή τους απέχει πολύ από την τελειότητα. Η επιτυχία τους και η ευημερία τους δεν αποδίδονται στις καταστάσεις, αλλά στην οπτική τους για τη ζωή.

Δεν είναι το τι μας συμβαίνει, αλλά πώς το αντιμετωπίζουμε

Η ζωή είναι γεμάτη προκλήσεις. Όταν έρθει και η δίκη μας σειρά να τις αντιμετωπίσουμε, θα είναι πολύ βοηθητικό να έχουμε τα εργαλεία να το κάνουμε αφού η ανθεκτικότητα είναι μια επίκτητη δεξιότητα εκτός από έμφυτη. Έρευνες έχουν δείξει πως οι ανθεκτικοί άνθρωποι καταλαβαίνουν ποσό σημαντική είναι η συμβολή τους στην ευτυχία τους και πως είναι ικανοί να λύσουν προβλήματα ακόμη κι αν δεν έχουν έτοιμη τη λύση.
Στο δρόμο της ανθεκτικότητας
Τι κάνει ο ανθεκτικός;
1.      Ζητάει βοήθεια
 Είναι απόλυτα συνειδητοποιημένος ως προς το τι μπορεί να κάνει μόνος του. Πιο συγκεκριμένα, ξέρει να απευθύνεται για βοήθεια στο σωστό άτομο, κάνει επιδέξιες επιλογές σε σχέση με το σε ποιον φίλο ή συγγενή θα στραφεί κάθε φορά.
2.      Μαθαίνει από την αποτυχία
Έχει από νωρίς καταλάβει ότι η αποτυχία είναι ένα απαραίτητο εμπόδιο, ένα « αναγκαίο κακό» που θα τον οδηγήσει στην επιτυχία. Όπως γράφει και γνωστός ψυχολόγος, η επιλογή είναι απλή: Learn to fail or fail to learn.
3.       Μένει στη θετική συχνότητα
Διατηρεί ρεαλιστική αισιοδοξία αφού είναι απαραίτητο συστατικό της ευτυχίας. Άνθρωποι με υψηλά επίπεδα ανθεκτικότητας δεν υποκύπτουν στον αρνητισμό σε στρεσογόνες καταστάσεις και μπορούν να διατηρήσουν κάποια επίπεδα θετικότητας.
4.       Προχωρά μπροστά
Έχει αυτεπάρκεια ( self- efficacy), πίστη δηλαδή στις ικανότητές του, που είναι το βασικό συστατικό για να αποτινάξει κανείς το χρόνιο στρες και τις δυσκολίες. Δεν αφήνει τον εαυτό του έρμαιο στις αποφάσεις των άλλων και προσαρμόζει το περιβάλλον στα δικά του « θέλω». Επιδεικνύει επιμονή: πειραματίζεται με εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης προβλημάτων και εναλλακτικές προσεγγίσεις μέχρι να βρει την κατάλληλη.
Αντί να αναλωνόμαστε στο τι πήγε λάθος μέσα στην ημέρα δεν είναι καλύτερο να επιδείξουμε ανθεκτικότητα; Να μην εστιάσουμε στα αρνητικά συναισθήματα, όσο δελεαστικό και βολικό και αν φαντάζει. Το πιστοποιούν και οι έρευνες: Για να μπορέσουμε να αναπτύξουμε πλήρως το δυναμικό μας και να ανθίσουμε, η αναλογία θετικών – αρνητικών συναισθημάτων θα πρέπει να είναι 3 προς 1.
Η επιλογή μοιάζει με μονόδρομο!
Ειρήνη Ορφανού, συμβουλευτική ψυχολόγος MSc