Η ιστορία πίσω από τον ήλιο της Αρετής
Ο Νίτσε έλεγε πως αν δεν θες να χάσεις τα μάτια και το μυαλό σου, να ακολουθείς τον ήλιο περπατώντας στη σκιά. Αυτή η κρίσιμη ισορροπία ανάμεσα στην σύνεση και το θάρρος πραγματεύεται και το καινούργιο τραγούδι του Δημήτρη Καρρά που γράφτηκε για την Αρετή Κετιμέ. “Μην ξεχνάς τον ήλιο” είναι η άμεση προσταγή του τίτλου.
“Οι στίχοι που έγραψε ο Δημήτρης σ’αυτό το κομμάτι, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ποίηση” είπε η Αρετή Κετιμέ στα πλαίσια μιας πρόσφατης συνέντευξής στην Μαρία Μούσχουρου, για το itravelpoetry. Πρόκειται για μια δήλωση που αξίζει να εξετάσουμε. Θα επικεντρωθούμε επομένως στην σύντομη αναζήτηση της λογοτεχνικής και φιλοσοφικής αξίας του στίχου.
Αρετή Κετιμέ- Δημήτρης Καρράς
Στίχοι-Μουσική: Δημήτρης Καρράς
Πρώτη εκτέλεση: Αρετή Κετιμέ
Εταιρία παραγωγής: Spicy
“Don’t forget the sun, don’t forget the sun that shines for us
Don’t forget the sun, we have the same sunΚαι αν σου γυαλίζουν τα φτερά και άμα σε προσκυνάνε
Όταν θα πέσεις χαμηλά, αυτοί τότε που θα ‘ναιΘα ‘χουν κρυφτεί μέσα στην γη, θα ‘χουν κλειδαμπαρώσει
Όλου του κόσμου οι φύλακες σκορπίζουνε στην πτώσηΔεν είναι ο κόσμος μια γροθιά δεν είναι μονοιασμένος
Κι ο τόπος που γεννήθηκα είναι για μένα ξένοςDon’t forget the sun, don’t forget the sun that shines for us
Don’t forget the sun, we have the same sunΔεν είναι ο κόσμος μια γροθιά δεν είναι μονοιασμένος
Κι ο τόπος που γεννήθηκα είναι για μένα ξένοςDon’t forget the sun, don’t forget the sun that shines for us
Don’t forget the sun, we have the same sun”
____________________________________
Ακόμη και με την πρώτη ακρόαση-ανάγνωση, εντοπίζεται μια πληθώρα κοινωνικών προβληματισμών. Το μοτίβο της εσωτερικής ήττας είναι έντονο και κυριαρχεί σε όλο το τραγούδι. Αρχικά εντοπίζεται μια απόπειρα νουθεσίας σχετικά με τον κίνδυνο της κολακείας :
“Και αν σου γυαλίζουν τα φτερά και άμα σε προσκυνάνε/ Όταν θα πέσεις χαμηλά τότε αυτοί που θα’ναι”.
Μέσω της διατύπωσης αυτής της ερώτησης δημιουργείται μια εξισωτική σχέση ανάμεσα στην εκμετάλλευση και την προδοσία. Η λύση προκύπτει στη συνέχεια με την απάντηση:
“Θα ‘χουν κρυφτεί μέσα στην γη, θα ‘χουν κλειδαμπαρώσει/ Όλου του κόσμου οι φύλακες σκορπίζουνε στην πτώση”.
Έπειτα ακολουθεί ένα δίστιχο που, από την μία, παρουσιάζει το συμπέρασμα πως
“Δεν είναι ο κόσμος μια γροθιά δεν είναι μονοιασμένος”
και από την άλλη, κορυφώνεται η έκφραση της εσωτερικής έντασης με την τοποθέτηση:
“κι ο τόπος που γεννήθηκα είναι για μένα ξένος.”
Από άποψη τεχνικής, παρατηρούμε ότι αυτό είναι το μόνο σημείο όπου γίνεται χρήση του α’ ενικού προσώπου, επομένως και το κείμενο λαμβάνει πλέον μια προσωπική, άμεση και σχεδόν εξομολογητική διάσταση. Αυτή η ξαφνική “έκθεση” του γράφοντος, δίνει μια άλλη βαρύτητα σε όσα ειπώθηκαν προηγουμένως, καθώς οδηγούμαστε να πιστέψουμε πως οι συμβουλές και συνετίσεις είναι απόρροια βιωματικών εμπειριών. Από ερμηνευτική άποψη υπάρχουν δυο πιθανότητες. Ενδέχεται ο τόπος γέννησης του υποκειμένου να διαφέρει της εθνικής του ταυτότητας, οπότε εκφράζεται ένας έντονος νόστος. Η πίκρα όμως, και σχεδόν η απογοήτευση για την ανθρώπινη φύση, που κυριαρχούν σε όλη την έκταση του κειμένου, αποτελούν κατευθυντήριες γραμμές στην αναζήτηση μιας άλλης ερμηνείας. Η κατάσταση που επικρατεί σ’αυτόν τον τόπο, είχε ως επακόλουθο την δημιουργία μιας πληγής, ενός ψυχικού τραυματισμού, που οδήγησαν στην απόλυτη αποξένωση του υποκειμένου. Ως αποξένωση νοείται η ενέργεια απομάκρυνσης από κάτι που συνήθιζε να είναι εξαιρετικά οικείο.
Η αληθινή μαεστρία αυτής της στιχουργικής σύνθεσης ωστόσο εδράζεται στην ισορροπία που την χαρακτηρίζει. Ο αγγλικός στίχος
“Don’t forget the sun, don’t forget the sun that shines for us”
μας θυμίζει την υποχρέωση να οδεύουμε προς το φωτεινό, συμβολισμός του ελπιδοφόρου. Η κατάληξη,
“we have the same sun”
αποτελεί την τελική τοποθέτηση, την λύση. Το ότι έχουμε τον ίδιο ήλιο, μας υπενθυμίζει την σύνδεση μεταξύ μας, τα κοινά στοιχεία, εκείνα που μας ενώνουν, και όχι εκείνα που μας διχάζουν. Σ’αυτά οφείλουμε να επικεντρωνόμαστε. Όπως δήλωσε και ο αστροφυσικός Neil deGrasse Tyson όταν ρωτήθηκε για το ποιο είναι το ποιο εκπληκτικό γεγονός στο σύμπαν, “…υπάρχει ένα επίπεδο αλληλοσύνδεσης. Αυτό είναι αυτό που πραγματικά θέλεις στη ζωή, θέλεις να νιώθεις συνδεδεμένος, να νιώθεις σχετικός, θέλεις να νιώθεις ότι είσαι ένας μέτοχος σε ότι συμβαίνει γύρω σου.” Στο βιντεοκλίπ του τραγουδιού, γίνεται εστίαση σε διαφορετικά πρόσωπα. Τονίζεται έτσι η έννοια της ατομικότητας, υπό το πρίσμα ενός συνδετικού κρίκου, που οδηγεί στην απόλυτη αρτιότητα.
Δείτε το καινούργιο video clip
Πρόκειται λοιπόν για ένα φαινομενικά απλό τραγούδι, από άποψη στιχουργίας, το οποίο όμως ξεχωρίζει για την ωριμότητά του. Ως “ωριμότητα” δύναται να οριστεί το φαινόμενο ισορροπίας ανάμεσα στο συναίσθημα και την λογική. Θα μπορούσε λοιπόν να χαρακτηριστεί αυτό το τραγούδι ως ποίηση; Εάν κατά τον Ε.Π. Παπανούτσο, “το ποίημα γεννιέται από τον ευτυχισμένο γάμο του οίστρου με τη σοφία” τότε είμαστε μάρτυρες ενός ευτυχισμένου έγγαμου βίου.
Κριστιάν Νίρκα
