Συντάκτης: 
Αριστείδης Καλάργαλης

 

Τα περίτεχνα, ψηλά κάγκελα δεν αφήνουν το μάτι του περαστικού να δει στο εσωτερικό του κήπου. Κάθε αναφορά σε αυτόν γινόταν με θαυμασμό: η έπαυλη του Αλεπουδέλη. Ενα ιδιαίτερο οίκημα της Μυτιλήνης, στο οποίο διέμειναν σημαντικές προσωπικότητες κατά τις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα.

Μόλις περάσεις το κατώφλι της εξώπορτας μεταφέρεσαι σε άλλον τόπο και χρόνο. Περιμένεις να συναντήσεις τον εγγονό της Μελισσινής, τον μικρό Οδυσσέα, με «ναυτικά και με σαντάλια κόκκινα». Κατόπι να μεγαλώνει στη σκέψη σου και να γράφει «ο κήπος έμπαινε στη θάλασσα», για όλους τους κήπους του κόσμου.

alepoydelh.jpeg

Οργιώδης η βλάστηση, ο θεόρατος φοίνικας κεντρίζει τον ουρανό, ο κισσός και το πεντάφυλλο έχουν δημιουργήσει πράσινο φράχτη, αναρριχώνται στην περίφραξη, στα δέντρα, επιστρέφουν στη γης, απλώνουν νέες ρίζες. Ολούθε θάμνοι και λουλούδια· πικροδάφνες, λυγαριές, μυρτιές, δάφνες, καλαμιές. Στη μέση του κήπου ορθώνεται η μεγαλοπρεπής έπαυλη και στο βάθος η θάλασσα.

Ανεβαίνεις τη μαρμάρινη σκάλα και σε υποδέχεται η Ιστορία. Εδώ φιλοξενήθηκε τρεις φορές ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Το 1915, το 1916 και το 1934.

Σημαντικότερη αυτή του 1916. Τότε, η Μυτιλήνη ήταν ενδιάμεσος σταθμός, ταξιδεύοντας προς τη Θεσσαλονίκη για τον σχηματισμό της κυβέρνησης Εθνικής Αμυνας, μαζί με τους επιτελείς του· τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη και τον στρατηγό Παναγιώτη Δαγκλή.

Πέρασαν τα χρόνια, ήρθαν νέοι επισκέπτες και φιλοξενήθηκαν στην έπαυλη. Το καλοκαίρι του 1935 καταπλέουν στη Μυτιλήνη ο Ελύτης και ο Ανδρέας Εμπειρίκος. Αναζητούν στα χωριά της Λέσβου το εικαστικό αποτύπωμα του Θεόφιλου. Μαζί τους κι οι Μυτιληνιοί ζωγράφοι Τάκης Ελευθεριάδης και Ορέστης Κανέλλης. Από εδώ εξορμούν τα πρωινά για τα χωριά του νησιού.

Κάθε βράδυ κάθονται στην ανατολική βεράντα, αντίκρυ στη γη της Μικράς Ασίας. Αποτιμούν την ημέρα που πέρασε, ποιους συνάντησαν, τι έργα εντόπισαν. Τότε απόκτησε ο Εμπειρίκος τα πρώτα έργα της συλλογής του με «Θεόφιλους».

Μαζί με τα χρόνια περνούν κι οι δεκαετίες. Ο Ελύτης με νέες συντροφιές διαβαίνει την πόρτα της έπαυλης.

Μαζί με τον Στρατή Ελευθεριάδη-Τεριάντ, τον Γιάννη Τσαρούχη, τον αρχιτέκτονα Γιώργο Γιαννουλέλλη. Τότε που σχεδιαζόταν το ομώνυμο μουσείο-βιβλιοθήκη.

Τι άκουσαν και είδαν οι χώροι της έπαυλης, να μπορούσαν να μας μαρτυρήσουν άγνωστα ιστορικά στοιχεία από τους διαλόγους του Βενιζέλου με τους συνεργάτες του· του Ελύτη με τους Εμπειρίκο, Τεριάντ, Τσαρούχη!

Κοιτώ τα παλαιικά πλακάκια των δαπέδων, τα μεγάλα ανοίγματα του καθιστικού, τα παγκάκια της βεράντας. Κλείνω τα μάτια κι η αύρα της θάλασσας νομίζεις ότι σου φέρνει ήχους από την αχλή του παρελθόντος, της έπαυλης Αλεπουδέλη.

*συγγραφέας, διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας

 

ΠΗΓΗ : Efsyn