Τα βάσανα της νεαρής Χάνα – Κάτια Γκορετσάν
Η Κάτια Γκορετσάν (Katja Gorecan), γεννήθηκε το 1989 στο Τσέλγιε της Σλοβενίας και σπουδάζει συγκριτική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο των Τεχνών της Λιουμπλιάνα. Ασχολείται με την ποίηση και τη ζωγραφική.
Το 2006 και σε ηλικία μόλις 17 ετών, προβαίνει στην δημοσίευση της πρώτης της ποιητικής συλλογής με τίτλο “Άγγελοι με κοινή καταγωγή” ενώ το 2012 κυκλοφορεί η αυτοβιογραφική ποιητική συλλογή της με τίτλο “Τα βάσανα της νεαρής Χάνα” με την οποία συμμετείχε και σε πληθώρα λογοτεχνικών διαγωνισμών σε όλη την Ευρώπη.
Δυο ποιήματα από τα ποιήματα που ακολουθούν, έχουν δημοσιευτεί στο λογοτεχνικό περιοδικό Βάκχικον, σε μετάφραση της Αγγελικής Δημουλή.
Xάνα
η χάνα είναι ποιήτρια
ή τουλάχιστον θέλει να είναι.
Ή πρέπει να περιμένει να της το επιβεβαιώσουν άλλοι.
ψάχνει τη φωνή της.
Ποιος δεν το κάνει φυσικά;
Η χάνα ψάχνει τη φωνή της με
Το να στέλνει τα ποιήματά της σε όλους (στους περισσότερους) τους υποθετικούς ποιητές.
Η χάνα βεβαίως στέλνει και σε διαγωνισμούς,
Σχεδόν κάθε χρόνο
Την ξεχνάνε
Ξανά και ξανά.
Της αρέσει ακόμα να γράφει ακόμα κι αν
Δεν έχει ιδέα
Του τι θα κάνει με τον εαυτό της τα επόμενα χρόνια.
Αλλά ξέρει,
Ότι δε θέλω
Ένα μεγάλο οικογενειακό σπίτι,
Έναν τέλειο άντρα ούτε
Μια συνηθισμένη δουλειά, θα τα έχει κάποια μέρα.
Η χάνα τώρα είναι
Εικοσιενός αν και σε κάθε μαγαζί
Της ζητάνε ταυτότητα
Όταν αγοράζει τα τσιγάρα της.
Χωρίς τσιγάρα δε μπορεί ούτε μια μέρα να ζήσει.
Τρώει τόσο βαθιά τα νύχια της
Που υπάρχουν ορατοί λεκέδες αίματος στα χέρια της.
Δε μοιάζει καθόλου νευρική,
Αλλά βρίσκεται σε μια διαρκή αναζήτηση,
Αν και δεν ξέρει εκριβώς τι ή ποιόν περιμένει ακριβώς.
Ας προχωρήσουμε.
Η Χάνα και η ποίηση (Η Χάνα βαρέθηκε)
Όσο για την ποίηση, η Χάνα θα προτιμούσε να παραμείνει σιωπηλή,
Αλλά δε μπορώ
Άρχισε να κρύβει και να θάβει τα ποιήματά της στο έδαφος,
Έτσι ώστε να ανακαλυφθούν μια μέρα.
Όσο για την ποίηση η Χάνα θα προτιμούσε να ουρλιάξει.
Ό, τι αγαπάς στη χώρα μας γίνεται αηδιαστικό.
Η Χάνα δε θα πει ποτέ τι σκέφτεται,
Γιατί εκεί σταματά το ποιητικό της ταξίδι.
Η Χάνα πιστεύει, αλλά δε θα το παραδεχτεί.
Η χάνα θέλει να διαβάσει τα ποιήματά της,
Η χάνα θέλει να δημοσιεύσει ένα βιβλίο
Αλλά ποτέ δε θα τα καταφέρει η χάνα, εφόσον,
Η χάνα δεν είναι ένα τυπικό παράδειγμα ποιητή
(η Χάνα δε γνωρίζει με τι ακριβώς μοιάζει ένα τυπικό παράδειγμα, αλλά ξέρει οτι αυτή δεν είναι)
Και το σημαντικότερο-η χάνα δεν έχει διασυνδέσεις.
Η χάνα έχει αρκετά.
Δε θέλει άλλο πια να μαλώνει με τους ποιητές.
Γιατί θα πρέπει να πολεμήσει για την ποίησή της;
Στη χάνα αρέσει να βλέπει αυτο-ανακυρησσόμενους σταρ ποιητές,
Οι οποίοι ακολουθούν ακριβώς τον ίδιο δρόμο.
Κάθε χρόνο δημοσιεύουν μια ποιητική συλλογή,
Κάθε χρόνο κάνουν χίλιες ερμηνείες,
Όπου φιλοσοφούν και χλευάζουν την αγάπη.
Κάθε χρόνο βραβεύεται ο ίδιος
Αλήθεια προχωράει ο χρόνος;
Παντού βλέπει τα ίδια πρόσωπα που της γνωστοποιούν
Τι κάνεις γυναίκα-παιδί, δεν είσαι ευπρόσδεκτη εδώ
Μόνο εμείς είμαστε εδώ στην κορυφή
Που διαρκεί ισόβια και εσύ δε μπορείς ούτε ένα μπουρέκι ν’αγοράσεις
(ή πώς ο πολιτισμός χάνει την πίστη του)
Έπειτα μεθάνε και γίνονται επιθετικοί
Και η δύναμη του άνδρα χτυπά
Μια δύναμη που η χάνα δε θα έχει ποτέ,
Γι’αυτό δε μπορεί απλά να εξαφανιστεί εκεί απ’όπου ήρθε.
Σκεφτόταν, να γονατίσει μπροστά τους
Και να τους ικετεύσει
Σας παρακαλώ διαβάστε τα ποιήματά μου, δεν είναι άσχημα, αλήθεια
Αλλά σήμερα είναι τόσο κουρασμένη και όχι αρκετά δυνατή
Κάποια μέρα θα έχεις καλά ποιήματα αλλά όχι τόσο καλά όσο τα δικά μου.
Η χάνα δε θα σταματήσει να γράφει,
Απλώς θα μείνει απαθής σε όλα τα γλυψίματα και τα χτυπήματα.
Αυτό ακριβώς θέλουμε.
Γι’αυτό χτυπάω πάντα εκεί όπου πονάει περισσότερο.
Σ’αυτό ακριβώς το σημείο η χάνα διαχωρίζει σε δυο κατηγορίες τους ποιητές:
Στους ποιητές που μένουν ανθρώπινοι
Και στους ποιητές που γίνονται τέρατα.
Τα επόμενα έργα είναι σε μετάφραση της Σοφίας Μπεκιώτη.
Η Χάνα και η Ανορεξία
με την ανορεξία συστήθηκε στα δεκατρία.
καθοριστικά υπήρξαν τα λόγια των δασκάλων της
που έλεγαν στους γονείς της
η κόρη σας είναι απλά πολύ χοντρή
χρειάζεται να εξασκηθεί σε κάποιο άθλημα
έρχεται πάντα τελευταία όταν παραβγαίνει στο τρέξιμο
και του θείου της
Χάνα, ποτέ δεν θα γίνεις τόσο αδύνατη όσο η ξαδέρφη σου.
Μετά η Χάνα ερωτεύτηκε
και με το
κουταβίσιο πάχος της
ήταν απλώς ανίκανη ν’αποπλανήσει
γι’αυτό σταμάτησε να τρώει- δεν είχε χρόνο καθώς
μονίμως τον σκεφτόταν.
Χάνα, αν χάσεις ένα ακόμα κιλό θα σε πάω στον ψυχίατρο.
όταν η Χάνα στεκόταν μπροστά στον καθρέφτη
έβλεπε μόνο λίπος και χαλαρή επιδερμίδα.
και το καλύτερο είναι ότι ένιωσε αηδιαστική σαν να ήταν το τελευταίο σκουπίδι.
φυσικά, κανείς άλλος δεν το έβλεπε αυτό.
και κανείς δεν αγχωνόταν που ήταν αβοήθητη.
η Χάνα μετά άρχισε να ξανατρώει
κι από σαράντα κιλά έφτασε πενήντα.
για λίγα χρόνια αισθανόταν άνετη μες το ίδιο της το δέρμα.
κάθε πότε πήγαινε στο μπάνιο κι ήθελε να ξεράσει,
αλλά για κάποιο λόγο δεν το κατάφερνε
ακόμα κι όταν έμπηγε το δάχτυλο πολύ βαθιά στον λαιμό της.
κι αυτό μέχρι να εμφανιστεί κάποιος
με τον οποίο αισθανόταν πάλι βρώμικη κι ανίκανη.
επί του παρόντος το βάρος της Χάνα μειώνεται,
της αρέσει η αίσθηση του να πετάγονται τα κόκκαλα απ’το σώμα της
όπως άλλωστε έπρεπε να γίνεται πάντα.
μπορούμε απλώς να ελπίσουμε πως αυτός ο κάποιος θα συνειδητοποιήσει μια μέρα
πως η Χάνα μας έχασε βάρος και πόσο όμορφη είμαι τώρα.
Η Χάνα και η Βροχή
στην Χάνα αρέσει να κάθεται στην βεράντα όταν βρέχει
αυτό που της αρέσει ακόμα περισσότερο είναι οι λακκούβες όπου μπορεί να τσαλαβουτήσει, αλλά
μια φορά κι έναν καιρό ήθελα γαλότσες
που θα είχαν
κρατήσει τα πόδια της στεγνά.
η βροχή την ηρεμεί καθώς περιμένει
επειδή είναι απαλή
επειδή πέφτει
κι επειδή εξαφανίζεται με το που αγγίζει το έδαφος.
όπως ακριβώς κι εκείνη.
Η Χάνα και τα Όνειρα
είναι το μοναδικό πράγμα στο οποίο πιστεύει.
διαχωρίζει τα όνειρα σε μη καλά και καλά,
σε αληθινά και σε λιγότερο αληθινά.
όταν είναι μαζί του ή τον σκέφτεται, ονειρεύεται.
όταν μπαίνει στο διαμέρισμά του, τείνει προς τον αφανισμό.
δεν παίρνει ποτέ τίποτα μα δίνει τα πάντα.
πριν κοιμηθεί, σιγουρεύεται πως δεν υπάρχει κανείς κάτω απ’το κρεβάτι.
Κοιμήθηκε με την λάμπα αναμμένη ως τα δεκαπέντε της,
τώρα αφήνει τις κουρτίνες ανοιχτές ώστε το φως να βρίσκει την είσοδο προς το δωμάτιο
αν και ακόμα κοιτά απ΄το παράθυρο για καμιά ώρα πριν κοιμηθεί,
να δει αν ο ψυχοπαθής της γειτονιάς εξακολουθεί να την παρακολουθεί μέσα απ’τις ρωγμές.
η Χάνα είχε πολλά όνειρα ως παιδί.
ήθελε να γίνει
ηθοποιός,
τραγουδίστρια,
γιατρός και
δασκάλα.
η Χάνα συχνά πρωταγωνιστούσε στις σχολικές εκδηλώσεις όταν ήταν παιδί
και στα έντεκα, έγραψε το πρώτο της ποίημα.
η Χάνα σταμάτησε να παίζει
η Χάνα σταμάτησε να γράφει
η Χάνα σταμάτησε να ονειρεύεται
η δασκάλα των σλοβένικων της Χάνα της φώναξε μπροστά
σε όλη την τάξη
είπε πως τα ποιήματά της δεν ήταν στ’αλήθεια δικά της κι έτσι δεν υπήρχε λόγος να τα διαβάσει.
η Χάνα πληγώθηκε για πρώτη φορά και σκέφτηκε
πως δεν μπορείς να εμπιστεύεσαι τους ανθρώπους γιατί σε πληγώνουν,
και ότι, πάνω απ’όλα, δεν θα ξανάβρισκε ποτέ το κουράγιο να καταπιαστεί με πράγματα
που στ’αλήθεια επιθυμεί
γιατί πάντα θα φοβάται.
Χάνα δεν θα κάνω ποτέ τίποτα.
γιατί αυτό είναι το πιο εύκολο.
Η Χάνα και το δάγκωμα των Νυχιών
μπορούμε να το εκλάβουμε ως χόμπυ ή ως ψυχαναγκαστική συνήθεια.
η Χάνα δαγκώνει τα νύχια των χεριών της όπως επίσης και των ποδιών της.
ντρέπεται να φορά ανοιχτά σανδάλια ή σαγιονάρες το καλοκαίρι.
κρύβει τα δάχτυλά της όταν καπνίζει κι όταν δεν καπνίζει βάζει τα χέρια της στις τσέπες.
απέμεινε μόνο μια λεπτή κόκκινη στρώση ιστού νυχιών και δεν ξέρουμε
τι θα συμβεί όταν την δαγκώσει.
κατάφερε να το κόψει μόνο μια φορά και
κράτησε μόνο για δυό μήνες έτσι κι αλλιώς.
δεν ήξερα τι να κάνω με μακριά νύχια
έτσι έξυσε το κρανίο της και προκάλεσε στον εαυτό της
τεράστιες ματωμένες πληγές
που δεν θα μπορούσα να κρύψω
καθώς τα μαλλιά της έπεσαν επίσης.
Η Χάνα και το Δάσος
η Χάνα μισούσε το γεγονός
ότι το σπίτι της είναι περικυκλωμένο από δάση, αλλά τώρα το ευχαριστιέται.
κάθε φορά
που επιστρέφω σπίτι
αισθάνεται ελεύθερη και και κατέληξε να αγαπά την ειρήνη και την ησυχία απομακρύνεται
από τους ανθρώπους
λίγο καιρό πριν σκάλισε γράμματα σε κορμούς δέντρων
ακόμα απολαμβάνει το να μαζεύει μανιτάρια και τίποτα δεν την σκοτώνει περισσότερο
από το να βλέπει τα φύλλα ν’αλλάζουν χρώματα με τις εποχές.
αυτό την βοηθάει να συνειδητοποιεί πως έχουν περάσει μήνες
και δεν κατάφερε τίποτα.
ή ίσως προσδοκώ τόσα πολλά τόσο σύντομα;
η Χάνα ποτέ δεν θα παραδεχτεί πως είμαι μόνη
ίσως αυτό είναι κάτι που την σκοτώνει περισσότερο
από τα φύλλα την ώρα που πέφτουν απ’τα δέντρα
για ένα διάστημα, η Χάνα είχε το δικό της δέντρο
μπορούσε να σκαρφαλώσει και κάποτε ονειρεύτηκε
να χτίσει ένα σπίτι σ’αυτό.
τώρα, οι ιδιοκτήτες του δάσους έχουν κόψει το δέντρο και η Χάνα δεν ξέρει
πού να χτίσει πια ένα σπίτι.
γι’αυτό πρέπει να περπατήσω μέχρι το επόμενο δέντρο.
Η Χάνα και το ξύρισμα
πράγματα που φαντάζουν λογικά στους περισσότερους από εμάς
είναι το αντίθετο
από αυτό που σκέφτεται η Χάνα.
το ίδιο ισχύει και για το ξύρισμα.
η Χάνα δεν γνώριζε πως είναι φυσικό να ξυρίζεις τον κόλπο σου
μέχρι που έφτασε στο λύκειο και πήγε στην πισίνα με φίλους
από το μαγιό της πετάγονταν ξανθές
μα αρκετά χοντρές ηβικές τρίχες, φυσικά,
επειδή οι άνθρωποι είναι κυρίως φιλικά και διακριτικά όντα,
οι φίλοι της ούρλιαξαν
έτσι που η ηχώ τους απλώθηκε σ’όλο το φάσμα της πισίνας
και η Χάνα γύρισε σπίτι κλαίγοντας
έπειτα η μητέρα της την καθησύχασε πως το ηβικό της τρίχωμα είναι
γαμάτο κι ότι στην εποχή της οι κοπέλες ούτε που ξυρίζονταν εκεί κάτω.
η Χάνα κατέληξε πως ούτε αυτή θα ξυρίζεται,
παρά μόνο για περιστάσεις όπως του να πηγαίνεις στην πισίνα.
όταν η Χάνα ενηλικιώθηκε, έφτασε σ’ένα σημαντικό συμπέρασμα.
αγαπώ τις ηβικές μου τρίχες, είπε
και αγκάλιασε τον εαυτό της. ποτέ δεν θα τις αποχωριστώ.
κανένας άντρας δεν θα με πείσει ποτέ να ξυριστώ!
ακολούθησε αυτή την νοοτροπία για έναν χρόνο,
αλλά μετά έφτασε σ’ένα διαφορετικό συμπέρασμα.
στους άντρες δεν αρέσουν οι τρίχες στο σώμα των γυναικών.
γι’αυτό θα ξυρίζομαι μόνο όταν είμαι εκατό τοις εκατό σίγουρη
ότι θα εμπλακώ σε κάποια συνουσία.
προς το παρόν, η Χάνα δεν κάνει σεξ πολύ συχνά, κι έτσι έχει φυτρώσει μια ζούγκλα εκεί κάτω.
η Χάνα σιχαίνεται τα ξυράφια.
η Χάνα είναι πάντα ατσούμπαλη όταν ξυρίζεται ( ή μεθυσμένη )
κι έτσι το μισό της πόδι είναι ξυρισμένο και το μισό τριχωτό.
το ίδιο και τα άλλα σημεία του σώματός της.
στην Χάνα αρέσει να ακούει τις φίλες της να εξηγούν
μ’αρέσει να ξυρίζομαι επειδή αρέσει στον γλυκό μου
ναι, και σε μένα, ξέρω πως και με μένα θα αισθανόταν άβολα
ωστόσο, Χάνα, πώς μπορείς να είσαι τόσο τριχωτή
πήγαινε ν’αγοράσεις λίγο κερί ή επισκέψου έστω ένα κέντρο αισθητικής
Χάνα, αυτό που κάνεις είναι ανθυγειινό, δεν έχει σημασία που είσαι μόνη σου,
Χάνα, είσαι σαν αρκούδα
ξέρεις κάτι, Χάνα, μια γυναίκα πρέπει να φροντίζει τον εαυτό της,
αλλιώς ο άντρας της θα την αντικαταστήσει.
νομίζεις ότι τους αρέσει
να έχουν ηβικές τρίχες σφηνωμένες στα δόντια τους όταν το γλείφουν
στο λέω, ξεκίνα να φροντίζεις τον εαυτό σου!
σιγουρέψου πως δεν θα αντικατασταθείς μια μέρα
αλλιώς θα μείνεις μόνη, κατάμονη, μπακούρι
κι όλες οι λέξεις που συνδέονται με την μοναξιά
είναι απλώς απαίσιες κι ακατανόητες
η Χάνα είναι σιωπηλή και τελικά λέει
πως το να είσαι τριχωτός έχει μια θετική πλευρά
δεν κρυώνω ποτέ τον χειμώνα.
Λίγα λόγια για την μεταφράστρια:
Η Σοφία Μπεκιώτη γεννήθηκε το 1987 στην Λάρισα και ζει στην Αθήνα. Αποφοίτησε από το Δ.Π.Θ. και εργάζεται ως φιλόλογος και αρθρογράφος. Έχει αποσπάσει δύο κρατικά βραβεία ποίησης : το 2010 στον 4ο πανελλήνιο διαγωνισμό ποίησης Βέροιας και το 2012 στον 4ο πανελλήνιο διαγωνισμό “Τέχνη”, Κιλκίς. Το 2017 απέσπασε α’ βραβείο ποίησης από το “Καφενίο των ιδεών”. Είναι μέλος της Ε.ΛΟ.ΣΥ.Λ. (Ένωση Λογοτεχνών-συγγραφέων Λάρισας) και απόφοιτος του Ιδρύματος Τάκης Σινόπουλος. Έχει εκδώσει μια ποιητική συλλογή με τίτλο “Βήματα” και ποιήματά της έχουν δημοσιευθεί σε πολλές ανθολογίες.
itravelpoetry.com
