Το Σύνταγμα της Ηδονής

Μη ομιλείτε περί ενοχής, μη ομιλείτε περί ευθύνης. Όταν περνά το Σύνταγμα της Ηδονής με μουσικήν και σημαίας· όταν ριγούν και τρέμουν αι αισθήσεις, άφρων και ασεβής είναι όστις μένει μακράν, όστις δεν ορμά εις την καλήν εκστρατείαν, την βαίνουσαν επί την κατάκτησιν των απολαύσεων και των παθών.

Όλοι οι νόμοι της ηθικής — κακώς νοημένοι, κακώς εφαρμοζόμενοι — είναι μηδέν και δεν ημπορούν να σταθούν ουδέ στιγμήν, όταν περνά το Σύνταγμα της Ηδονής με μουσικήν και σημαίας.

Μη αφήσεις καμίαν σκιεράν αρετήν να σε βαστάξει. Μη πιστεύεις ότι καμία υποχρέωσις σε δένει. Το χρέος σου είναι να ενδίδεις, να ενδίδεις πάντοτε εις τας Επιθυμίας, που είναι τα τελειότατα πλάσματα των τελείων θεών. Το χρέος σου είναι να καταταχθείς πιστός στρατιώτης, με απλότητα καρδίας, όταν περνά το Σύνταγμα της Ηδονής με μουσικήν και σημαίας.

Μη κλείεσαι εν τω οίκω σου και πλανάσαι με θεωρίας δικαιοσύνης, με τας περί αμοιβής προλήψεις της κακώς καμωμένης κοινωνίας. Μη λέγεις, Τόσον αξίζει ο κόπος μου και τόσον οφείλω να απολαύσω. Όπως η ζωή είναι κληρονομία και δεν έκαμες τίποτε διά να την κερδίσεις ως αμοιβήν, ούτω κληρονομία πρέπει να είναι και η Ηδονή. Μη κλείεσαι εν τω οίκω σου· αλλά κράτει τα παράθυρα ανοικτά, ολοάνοικτα, διά να ακούσεις τους πρώτους ήχους της διαβάσεως των στρατιωτών, όταν φθάνει το Σύνταγμα της Ηδονής με μουσικήν και σημαίας.

Μη απατηθείς από τους βλασφήμους όσοι σε λέγουν ότι η υπηρεσία είναι επικίνδυνος και επίπονος. Η υπηρεσία της ηδονής είναι χαρά διαρκής. Σε εξαντλεί, αλλά σε εξαντλεί με θεσπεσίας μέθας. Και επιτέλους όταν πέσεις εις τον δρόμον, και τότε είναι η τύχη σου ζηλευτή. Όταν περάσει η κηδεία σου, αι Μορφαί τας οποίας έπλασαν αι επιθυμίαι σου θα ρίψουν λείρια και ρόδα λευκά επί του φερέτρου σου, θα σε σηκώσουν εις τους ώμους των έφηβοι θεοί του Ολύμπου, και θα σε θάψουν εις το Κοιμητήριον του Ιδεώδους όπου ασπρίζουν τα μαυσωλεία της ποιήσεως.

Κ.Π. Καβάφης [1894 – 1897]

Εκείνος άκουγε 125 φωνές να του λένε πως μπορεί να γράψει ιστορία. Εμείς κουβαλάμε μία τουλάχιστον  καβαφική φωνή που είτε κλείνει το μάτι της στον ανεκπλήρωτο έρωτα, είτε στοχάζεται και φιλοσοφεί τον κόσμο, είτε εξιστορεί το παρελθόν.

“Το χρέος σου είναι να ενδίδεις, να ενδίδεις πάντοτε εις τας Επιθυμίας” κραυγάζει ανακαλύπτοντας την ηδονή της εκπλήρωσης των επιθυμιών. Καταδικάζει ωστόσο, την αδιαφορία απέναντι στη φωνή της θέλησης, αφού για τον ίδιο οι επιθυμίες που πέρασαν χωρίς να εκπληρωθούν μοιάζουν “σαν σώματα ωραία νεκρών που δεν εγέρασαν και τα ‘κλεισαν, με δάκρυα, σε μαυσωλείο λαμπρό, με ρόδα στο κεφάλι και στα πόδια γιασεμιά- (“Επιθυμίες”, 1904)

Μοιάζει σαν να μη διστάζει να υπακούσει στις επιθυμίες του, στις ερωτικές του προτιμήσεις και στην αφοσίωση του στο “Σύνταγμα της Ηδονής”. Σαν να μη θάβει καμία αίσθηση, να μην υπακούει σε καμία υποχρέωση, αλλά να ανοίγει όλα τα παράθυρα της “θέλησης” κλειδώνοντας το παντζούρι της “ενοχής”. Λες και παραδίδεται στη μέθη της “σκέψης” του, απενοχοποιώντας τη σκέψη του.

Προορισμός του : η Ιθάκη.

Ἡ Ἰθάκη σ᾿ ἔδωσε τ᾿ ὡραῖο ταξίδι.
Χωρὶς αὐτὴν δὲν θἄβγαινες στὸν δρόμο.
Ἄλλα δὲν ἔχει νὰ σὲ δώσει πιά.

Κι ἂν πτωχικὴ τὴν βρῇς, ἡ Ἰθάκη δὲν σὲ γέλασε.
Ἔτσι σοφὸς ποὺ ἔγινες, μὲ τόση πείρα,
ἤδη θὰ τὸ κατάλαβες ᾑ Ἰθάκες τί σημαίνουν.

(“Ιθάκη”, 1911)

Η στάση του απέναντι στις δυσκολίες της ζωής : θαρραλέα

“Σὰν ἕτοιμος ἀπὸ καιρό, σὰ θαρραλέος,
σὰν ποῦ ταιριάζει σε ποῦ ἀξιώθηκες μιὰ τέτοια πόλι,
πλησίασε σταθερὰ πρὸς τὸ παράθυρο,
κι ἄκουσε μὲ συγκίνησιν, ἀλλ’ ὄχι
μὲ τῶν δειλῶν τὰ παρακάλια καὶ παράπονα,
ὡς τελευταία ἀπόλαυσι τοὺς ἤχους,
τὰ ἐξαίσια ὄργανα τοῦ μυστικοῦ θιάσου,
κι ἀποχαιρέτα την, τὴν Ἀλεξάνδρεια ποῦ χάνεις.”

(“Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον”, 1911)

Οι φράσεις του, οι στίχοι του, οι λέξεις που επιλέγει, από τις οποίες φαινομενικά λείπει ο λυρισμός που κουβαλούν οι λέξεις που επιλέγουν άλλοι ποιητές, μας μεταδίδουν ήχους συγκινησιακού φορτίου που γεμίζουν τους πνεύμονες μας με το οξυγόνο της μουσικής, έτσι που ηχεί όπως περνά το “Σύνταγμα της Ηδονής”.

Τα λέμε σύντομα

Έλλη