Εν έτη 2020, είναι δεδομένο πλέον πως η τεχνολογία έχει εισχωρήσει ολοκληρωτικά στις ζωές μας, αλλάζοντας πολλά πράγματα γύρω μας. Διεργασίες της καθημερινότητας έχουν απλοποιηθεί και χρειάζονται ελάχιστο χρόνο για να ολοκληρωθούν σε σχέση με το παρελθόν. Η επικοινωνία, η εργασία και η δημιουργία αντικειμένων έχουν γίνει πολύ πιο εύκολες καταστάσεις και προσβάσιμες λόγω των υπολογιστών και του διαδικτύου. Αυτή η απότομη εξέλιξη δεν θα μπορούσε να αφήσει ανέγγιχτη και την τέχνη. Με την τεράστια ποικιλία ηλεκτρονικών προγραμμάτων και apps που βοηθούν στην υλοποίηση έργων, είναι ίσως η καλύτερη εποχή για τους καλλιτέχνες.

Από τις πρώτες τέχνες που επηρεάστηκαν από την εξάπλωση της χρήσης του υπολογιστή και του διαδικτύου είναι, σίγουρα, η τέχνη της συγγραφής και της λογοτεχνίας. Τα χειρόγραφα και οι γραφομηχανές έμειναν πίσω και το αγαπημένο εργαλείο ενός λογοτέχνη, έγινε ο υπολογιστής και το πληκτρολόγιο. Γιατί όχι άλλωστε, καθώς προσφέρουν πολλά περισσότερα απ’ ό,τι οι παλιότερες τεχνικές γραφής, όπως το γεγονός ότι δεν υπάρχει φόβος να χαθεί ούτε σελίδα από το εκάστοτε έργο, επειδή μπορεί εύκολα και γρήγορα να αποθηκευτεί πολλές φορές και σε διάφορες συσκευές ή ακόμη και σε κάποιο cloud storage στο internet. Και φυσικά, το σημαντικότερο: Ο απόλυτος έλεγχος πάνω στο κείμενο. Τα λάθη μπορούν να διορθωθούν μέσα σε δευτερόλεπτα, μπορείς να γράψεις και να σβήσεις όσες φορές χρειαστεί, μπορείς εύκολα να αλλάξεις την γραμματοσειρά και πολλά άλλα. Ο φόβος του να χρειαστεί να γράψεις κάτι από την αρχή λόγω λάθους, να σκιστεί το τετράδιο ή να ξεμείνεις από μελάνι είναι παρελθόν, που δεν θα λείψει σε κανέναν (εντάξει, σχεδόν σε κανέναν, γιατί και το χειρόγραφο έχει την ομορφιά του και δίνει μια νότα νοσταλγίας).

Μα πέρα από τις πρακτικές αλλαγές που προέκυψαν λόγω των υπολογιστών, δεν γίνεται να μείνει απαρατήρητη και η τεράστια επιρροή του internet στην λογοτεχνία. Με την εξέλιξη του διαδικτύου και των social media, ο κάθε άνθρωπος που γράφει, είτε ερασιτέχνης είτε έμπειρος συγγραφέας, έχει έτοιμη πλατφόρμα για να εκφραστεί και να εξελιχθεί ως λογοτέχνης και λόγω αυτού η ποίηση και ο ποιητής ως καλλιτέχνης, έχουν αλλάξει. Πλέον, ο οποιοσδήποτε μπορεί να ανοίξει ένα blog, να διαλέξει το όνομα και να ανεβάζει περιεχόμενο της επιλογής του χωρίς να χρειάζεται να κρίνει κανείς το έργο του. Μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε πολλά sites που δίνουν την επιλογή να «ανοίξει» το δικό του ποιητικό blog, όπως είναι το WordPress, το Blogspot και το Tumblr. Και πάντα υπάρχουν και τα γνωστά social media, όπως το Facebook και το Instagram τα οποία μπορούν να γίνουν επέκταση του κάθε blog αλλά και βασικές πλατφόρμες έκφρασης, αναλόγως τον άνθρωπο. Μέσω αυτών των εργαλείων, έχουν υπάρξει και πολλοί ερασιτέχνες ποιητές οι οποίοι κατέληξαν να κάνουν τεράστια επιτυχία και να εκδίδουν φυσικά βιβλία, τα οποία έγιναν διαθέσιμα σε βιβλιοπωλεία, σε φυσική μορφή. Δημιουργήσαν πιστούς αναγνώστες και αφήσαν το στίγμα τους στον λογοτεχνικό κόσμο, κι όλα μέσω του ίντερνετ. Το internet, επίσης, σου δίνει άμεση επαφή με τους αναγνώστες σου και αποτελούν οι μοναδικοί κριτές του έργου σου, πέρα από τον εαυτό σου. Δεν χρειάζεται να μπεις στη  διαδικασία να εκδόσεις φυσικά αντίτυπα της ποιητικής σου συλλογής, ούτε χρειάζεται να πάρεις την έγκριση κάποιου εκδοτικού τύπου για να φτάσει το έργο σου στα χέρια του κοινού. Μένει απλά να γράψεις το ποίημα και να το δημοσιεύσεις. Από εκεί και πέρα, οι δυνατότητες είναι άπειρες. Το ποίημα μπορεί να συνοδευτεί από μια εικόνα, μια φωτογραφία ή ακόμα και από κάποιο είδους μουσικής και να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η αίσθηση που θα αφήσει στον αναγνώστη. Και κάπου εδώ πρέπει να σημειωθεί οτι εκτός απο ευκολία, το διαδίκτυο προσφέρει και ελευθερία. Ο καθένας μπορεί να γράψει όπως επιθυμεί, χωρίς να νιώθει την ανάγκη να ακολουθήσει κανόνες που τους επιβάλλει κάποιος άλλος ή κάποια ομάδα. Δεν χρειάζεται να σκέφτεται για μέτρο ή για ομοιοκαταληξία ή ακόμα και για την ευπρέπεια του λόγου του, προκειμένου να γίνει αποδεκτό το έργο του πριν το διαβάσουν οι αναγνώστες. Προσφέρει αυτό που όντως δημιουργεί και ο καθένας που τυχαία πέφτει πάνω στα κείμενα του διαλέγει αν θα τον υποστηρίξει ή όχι.

Όλα τα παραπάνω, έχουν δώσει την δυνατότητα σε ανθρώπους να εκφραστούν, που σε άλλη περίπτωση, ίσως να μην μπορούσαν ποτέ. Δίνει επίσης την ευκαιρία, σε αναγνώστες ποίησης, να ψάξουν και να διαβάσουν κάτι διαφορετικό. Ίσως να μην γίνεται κατανοητό κατευθείαν, αλλά λόγω του internet, η λογοτεχνία μπαίνει σε ένα διαφορετικό στάδιο, ως τέχνη. Δεν είναι αναγκαίο να έχεις μπει σε κάποιο συγκεκριμένο κύκλωμα ποιητών για να ξεκινήσεις να δημοσιεύεις το έργο σου, δεν χρειάζεται να κριθείς από καμιά επιτροπή, δεν χρειάζεται καν να ξοδέψεις χρήματα. Η λογοτεχνία και η ποίηση γίνονται ακόμα πιο ελεύθερες σαν τέχνες, όπως ακριβώς τους αξίζει.

Αυτά αποτελούν ευχάριστες αλλαγές στον κόσμο της συγγραφής, αλλά  δεν μπορούμε να προσπεράσουμε και τα άσχημα, που έρχονται μαζί με αυτό. Ουδέν κακόν αμιγές καλού.

Τα social media μπορεί να έχουν βοηθήσει σε πολλούς τομείς αλλά ταυτόχρονα οδήγησαν στο να υπάρχει, κατά πλειοψηφία, έλλειψη προσοχής, καθώς δεχόμαστε χιλιάδες πληροφορίες ταυτόχρονα, χωρίς να μένει χρόνος να τις επεξεργαστούμε. Θυμίζουν τουριστικούς δρόμους γεμάτους φωτεινές ταμπέλες, κράχτες και μουσικές. Στο internet, τα πάντα προσπαθούν να σου τραβήξουν την προσοχή μέσω βίντεο, χρωμάτων και κίτρινων ειδήσεων. Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα, είναι δύσκολο να δώσεις προσοχή σε ένα δημοσιευμένο ποίημα που θα περάσει από την αρχική σελίδα των social media σου, εκτός κι αν έψαξες συγκεκριμένα αυτό το ποίημα, με συγκεκριμένο σκοπό να το διαβάσεις. Αντιθέτως, μια μικρή πρόταση με μεγάλα γράμματα θα την διαβάσεις γρήγορα και εύκολα. Κι αν νιώσεις την οποιαδήποτε ταύτιση με αυτή την πρόταση ή σε γοητέψει λογοτεχνικά, θα σου τραβήξει την προσοχή ακόμα περισσότερο. Θα ψάξεις τον συγγραφέα, θα ψάξεις να διαβάσεις κι άλλα αποφθέγματα του και άλλους στίχους, και άλλα ποιήματα.

Κάπως έτσι δημιουργήθηκε η ποίηση «γρήγορης κατανάλωσης». Υπάρχουν άνθρωποι που έκαναν επιτυχία, δημοσιεύοντας σύντομους στίχους, μικρά αποσπάσματα των κειμένων τους, τα οποία τραβήξαν την προσοχή πολλών ανθρώπων. Αυτό το φαινόμενο έχει μια παγίδα: είτε μπορεί να είναι αποφθέγματα με ουσιώδες περιεχόμενο ή να μην είναι και τίποτα, παρά μια μικρή λέξη. Πηγαίνοντας προς τα εκεί, μπαίνουμε στον κόσμο της παραλογοτεχνίας, ένα μέρος που μερικοί πιστεύουν ότι υπάρχει και άλλοι όχι. Είναι σίγουρο πάντως και κοινή γνώση, πως το ίντερνετ μας έχει οδηγήσει στο να θέλουμε να καταναλώσουμε σύντομο και μικρό υλικό, γεγονός που κατευθείαν περιορίζει την λογοτεχνία και την ποίηση και αφήνοντας χώρο για να μειωθεί η ποιότητα αυτών που διαβάζουμε ως αναγνώστες. Όμως, είναι κι αυτό κομμάτι της ελευθερίας και θα πρέπει να εκτιμάμε τουλάχιστον αυτό, την ελευθερία της έκφρασης.

Στο μέλλον μπορεί να αλλάξουν ακόμα περισσότερο τα δεδομένα. Μπορεί να καταργηθούν τα φυσικά αντίτυπα, μπορεί η λογοτεχνία να μεταφερθεί εξ’ ολοκλήρου στο διαδίκτυο. Δεν είναι απαραίτητα κακό αυτό, ούτε είναι και το ιδανικότερο. Παρ’ όλα αυτά, το internet έχει δώσει μια άλλη πνοή στην λογοτεχνία και την αναζωογόνησε, ένα γεγονός που δεν γίνεται να αρνηθεί κάποιος. Έχει δώσει ελευθερία στους ποιητές, που ίσως να μην ήταν δυνατόν να υπάρξει αλλιώς χωρίς το διαδίκτυο. Τα πτέσματα της παραλογοτεχνίας, μπορούμε να τα προσπεράσουμε ώς παράλληλες απώλειες της υπέροχης αυτής ελευθερίας που υπάρχει τώρα.