Σκανδιναβική Μυθολογία: Ο θάνατος του Baldur και το Γκι
Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς καθιερώθηκε το φιλί κάτω από το Χριστουγεννιάτικο Γκι;…
“Ο Baldur ήταν ο πιο αγαπητός από όλους τους θεούς. Ο Odin[1] ήταν ο Πατέρας και ο Βασιλιάς τους, σε αυτόν απευθύνονταν για βοήθεια και σοφές συμβουλές, αλλά ο Baldur ήταν αυτός που τους προσέφερε λόγια γλυκά και φωτεινά χαμόγελα. Η όψη του ευγενικού του προσώπου ήταν πηγή χαράς για το Æsir[2] και όλους τους ανθρώπους του Midgard[3]. Μερικές φορές τον αποκαλούσαν θεό του φωτός, ένα όνομα ταιριαστό σε αυτόν, καθώς πραγματικά χάριζε στον κόσμο φως και δύναμη.
Ο Baldur ήταν ο γιος του Odin και της Frigga. Ήταν ο πιο ευγενής και αξιαγάπητος από όλους τους θεούς. Το όμορφο παλάτι του στο Asgard[4] ήταν λαμπρό και αψεγάδιαστο. Κανένα μοχθηρό πλάσμα δεν μπορούσε να μπει εκεί. Κανείς με κακόβουλες σκέψεις δεν θα μπορούσε να μείνει σε αυτό το παλάτι της αγάπης και της αλήθειας.
Επιτέλους, αφού τελείωσε το φωτεινό καλοκαίρι, για πολλές μέρες ο Baldur φαινόταν λυπημένος και προβληματισμένος. Κάποιοι από το Æsir το κατάλαβαν, και κυρίως η στοργική και προσεκτική του μητέρα, Frigga. Ο Baldur δεν άντεχε να ανησυχήσει την μητέρα του, γι’ αυτό και κράτησε τον πόνο για τον εαυτό του, χωρίς να πει τίποτα. Τελικά, όμως, η Frigga μπόρεσε να τον κάνει να αποκαλύψει το μυστικό του. Τότε οι φίλοι του έμαθαν πως ο Baldur είχε δει όνειρα που προέβλεπαν κάποιο επερχόμενο κακό, όνειρα με τον ίδιο να αφήνει τους οικείους του, φεύγοντας μακριά από το Asgard ώστε να κατοικήσει σε κάποια άλλη μακρινή χώρα.
Ο Odin και η Frigga φοβούμενοι μήπως τα όνειρα βγουν αληθινά και χάσουν τον αγαπημένο τους γιο, άρχισαν να σκέφτονται τι θα μπορούσαν να κάνουν για να το αποτρέψουν.
Τότε η τρυφερή μητέρα είπε: “Θα κάνω κάθε τι που υπάρχει στον κόσμο να υποσχεθεί πως δεν θα βλάψει τον γιο μας”. Έτσι, η βασίλισσα Frigga έστειλε το διάγγελμά της σε ολόκληρη την οικουμένη και όλα τα πλάσματα συμπορεύτηκαν προς το Asgard, στο παλάτι της. Έφτασαν εκεί όλα τα έμβια όντα από τη γη, το νερό και τον αέρα. Έφτασαν όλα τα δέντρα και τα φυτά, όλοι οι λίθοι, ακόμα και τα μέταλλα κάτω από τη γη όπου δούλευαν οι πολυάσχολοι νάνοι. Έφτασε η φωτιά, το νερό καθώς και όλα τα δηλητήρια και οι αρρώστιες. Τα πάντα ορκίστηκαν να μην βλάψουν τον καλό Baldur, εκτός από ένα μικρό φυτό ονόματι “γκι”, το οποίο ήταν τόσο μικρό που η Frigga δεν το κάλεσε καθώς ήταν σίγουρη πως δεν θα μπορούσε να προκαλέσει κανένα κακό. “Τώρα είμαι και πάλι χαρούμενη!”, είπε η βασίλισσα, “Γιατί ο Baldur μας είναι ασφαλής.” ,και κάθισε με ηρεμία στο όμορφο παλάτι της γιορτάζοντας που ο γιος της είχε απαλλαχθεί από όλους τους κινδύνους.
Ο Odin, όμως, ο φωτισμένος παντοκράτωρ, αισθανόταν ανήσυχος ακόμη και μετά από όλες αυτές τις υποσχέσεις. Πήρε λοιπόν το οχτάποδο πολεμικό του άλογο, τον Sleipnir, και ξεκίνησε από το Asgard προς τον Κάτω Κόσμο για να βρει την Hela, την σοφή γυναίκα που κυβερνούσε την Μακρινή Γη. Μπορούσε να προβλέψει το μέλλον και γνώριζε τα ονόματα όλων εκείνων που επρόκειτο να μείνουν μαζί της. Ο Odin ήταν ο μόνος αρκετά σοφός ώστε να μιλήσει με την Hela , καθώς κανείς δεν ήξερε τις σωστές λέξεις για να την καλέσει να βγει έξω από την οικία της. Όταν λοιπόν την κάλεσε ο Odin, εκείνη εμφανίστηκε.
“Πες μου”, της είπε, “Για ποιον ετοιμάζεις αυτό το ακριβό δωμάτιο;”
“Το φτιάχνουμε για τον Baldur, τον θεό του φωτός.”, απάντησε η Hela.
“Ποιος λοιπόν θα σφαγιάσει τον Baldur φέρνοντας τόσο σκοτάδι και πένθος στο Asgard;”
Απάντησε ξανά η σοφή γυναίκα λέγοντας: “Ο Hodur, ο δίδυμος αδελφός του Baldur, είναι αυτός που θα σκοτώσει τον θεό-ήλιο.” Και με αυτά τα λόγια εξαφανίστηκε.
Θλιμμένος ο πατέρας Odin γύρισε από το Asgard και είπε στην γυναίκα του όσα έμαθε. Αλλά η Frigga δεν ανησύχησε επειδή αισθανόταν σίγουρη πως τίποτα δεν θα έβλαπτε τον γιό της.
Ένα όμορφο, ηλιόλουστο πρωινό, στο τέλος του καλοκαιριού, όλοι οι θεοί είχαν πάει σε ένα ανοιχτό χωράφι έξω από το Asgard για να γυμναστούν. Εφόσον όλοι ήξεραν πως ο Baldur ήταν πια αλώβητος, τον έβαλαν στο τέλος του χωραφιού σαν στόχο και ένας-ένας έριχναν τα βέλη τους πάνω του απλώς για να διασκεδάσουν βλέποντάς τα να πέφτουν κάτω χωρίς να τον πληγώνουν. Πίστευαν πως αυτό θα ήταν μεγάλη τιμή για τον Baldur. Ο ίδιος ευχαριστιόταν πολύ να συμμετέχει στην τοξοβολία.
Ο Loki τύχαινε να λείπει όταν ξεκίνησαν να παίζουν αλλά όταν επέστρεψε ήταν πολύ θυμωμένος που τίποτα δεν μπορούσε να βλάψει τον Baldur. “Γιατί να είναι τόσο ευνοημένος; Τον μισώ!”, είπε ο Loki στον εαυτό του και ξεκίνησε να ετοιμάζει ένα πονηρό σχέδιο.
Εντωμεταξύ η βασίλισσα Frigga καθόταν στο παλάτι της σκεπτόμενη τους αγαπητούς της γιους και το πόσο καλό κάνουν στους ανθρώπους. Όσο ξεκουραζόταν, λοιπόν, ακούστηκε ένας χτύπος στην πόρτα. Η βασίλισσα φώναξε “Περάστε!” και μια γριά εμφανίστηκε μπροστά της. Η Frigga της αποκρίθηκε με ευγένεια και σύντομα η γριά γυναίκα της είπε πως πέρασε από το χωράφι όπου έπαιζαν οι θεοί και έριχναν κοφτερά όπλα στον Baldur.
“Α, ναι”, είπε η Frigga, “Ούτε το μέταλλο, ούτε το ξύλο μπορεί να τον βλάψει. Ολόκληρη η πλάση μου έδωσε την υπόσχεσή της”.
“Τι;”, είπε η γριά, “Εννοείς ότι τα πάντα ορκίστηκαν να σώσουν τον Baldur;”
“Ακριβώς”, απάντησε η βασίλισσα, “εκτός από ένα μικρό φυτό που υπάρχει στο ανατολικό Asgard. Λέγεται “γκι” και θεώρησα πως είναι πολύ μικρό και τρυφερό ώστε να προκαλέσει οποιοδήποτε κακό.”
Λίγο αφότου έφυγε η γριά και μόλις είχε απομακρυνθεί αρκετά από το παλάτι της Frigga, πέταξε τα γυναικεία της ρούχα , και ποιος νομίζετε πως ήταν; Φυσικά όχι μια γυναίκα αλλά ο διεστραμμένος Loki που έφυγε γρήγορα από το Asgard για να βρει το καημένο, μικρό γκι που δεν γνώριζε για τον κίνδυνο που απειλούσε τον Baldur. Όταν έφτασε στο μέρος όπου φυτρώνει το γκι, ο Loki έκοψε ένα κλαδί και το μετέτρεψε σε ένα κοφτερό βέλος το οποίο και έφερε πίσω στο χωράφι όπου το Æsir έπαιζε ακόμα. Όλοι συμμετείχαν εκτός από τον Hodur, τον θεό του σκότους, που ήταν και ο τυφλός δίδυμος αδελφός του Baldur.
Ο Locki πήγε στον Hodur και τον ρώτησε χαμηλόφωνα: “Γιατί δεν παίζεις με τους άλλους που τιμούν τον Baldur;”
“Δεν μπορώ να δω για να στοχεύσω και, ούτως ή άλλως, δεν έχω όπλο”, είπε ο Hodur.
“Ορίστε, λοιπόν, αυτό είναι ένα νέο, ωραίο βέλος για εσένα. Εγώ θα καθοδηγήσω το χέρι σου.”, ψιθύρισε ο πανούργος Loki. Έτσι, τοποθέτησε το βέλος από ξύλο γκι στο χέρι του Hodur και στόχευσε τον Baldur που στεκόταν εκεί τόσο φωτεινός και χαμογελαστός.
Τότε ο καημένος, τυφλός Hodur άκουσε μια φοβερή κραυγή από όλους τους θεούς. Ο όμορφος βασιλιάς είχε πέσει χτυπημένος από το βέλος. Τώρα πια θα έφευγε μακριά τους για να ζήσει με την Hela στον Κάτω Κόσμο.
Κάθε καρδιά γέμισε με θλίψη για την τρομερή αυτή απώλεια. Κανείς όμως δεν προσπάθησε να τιμωρήσει τον υπαίτιο, καθώς στέκονταν στο ιερό έδαφος του “Ειρηνικού Τόπου” όπου κανείς δεν μπορούσε να βλάψει κανέναν. Εξάλλου, οι θεοί δεν γνώριζαν πως ο ψεύτης Loki ήταν εκείνος που μισούσε και σκότωσε τον Baldur.
Όταν η Frigga έμαθε τα δυσάρεστα, ρώτησε ποιος θα ήταν πρόθυμος να κερδίσει την αγάπη της πηγαίνοντας στον Κάτω Κόσμο για να παρακαλέσει την Hela να αφήσει τον Baldur να γυρίσει πίσω.
Ο Hermod, ο γρήγορος αγγελιαφόρος των θεών, έτοιμος να ακολουθήσει την προτροπή της μητέρας του, ξεκίνησε αμέσως το μεγάλο ταξίδι. 9 ημέρες και 9 νύχτες ταξίδευε χωρίς ξεκούραση, ώσπου έφτασε στον Κάτω Κόσμο της Hela. Εκεί βρήκε τον Baldur, ο οποίος χάρηκε πολύ που τον είδε και έστειλε μηνύματα στους φίλους του στο Asgard. Η Hela είπε στον Baldur ότι θα μπορέσει να επιστρέψει σε αυτούς υπό έναν όρο: Κάθε πλάσμα στον κόσμο θα πρέπει να θρηνήσει γι’ αυτόν. Έτσι, ο Hermud έσπευσε πίσω στο Asgard και όταν το Æsir άκουσε την απάντηση της Hela, έστειλαν όλοι αγγελιαφόρους παντού στον κόσμο για να μεταδώσουν την διαταγή να θρηνήσουν για τον Baldur, τον λαμπρό τους θεό-ήλιο. Τότε, τα τέρατα, τα πουλιά, τα ψάρια, τα λουλούδια, τα δέντρα, ακόμη και οι πέτρες, έκλαψαν.
Καθώς οι αγγελιαφόροι επέστρεφαν στο Asgard συνάντησαν μια γριά, την οποία διέταξαν να θρηνήσει, αλλά εκείνη απάντησε: “Άφήστε την Hela να κρατήσει τον Baldur εκεί κάτω. Γιατί θα πρέπει να με νοιάζει εμένα;”. Όταν το Æsir το έμαθε αυτό, κατάλαβαν πως ήταν η ίδια γριά που είχε προηγουμένως επισκεφτεί το παλάτι της Frigga. Εμείς όμως ξέρουμε ποιος ήταν στην πραγματικότητα…
Έτσι, λοιπόν, ο Baldur, ο πανέμορφος και εκθαμβωτικός, δεν γύρισε πίσω και όλοι οι κάτοικοι του Asgard βυθίστηκαν χωρίς αυτόν στο πένθος και την θλίψη.
Λέγεται πως η μητέρα Frigga ήταν τόσο λυπημένη για τον θάνατο του γιου της που τα δάκρυα της έγιναν οι μικροί κόκκινοι καρποί του θανατηφόρου γκι. Ύστερα από αυτό αποφάσισε να καθιερώσει το γκι ως σύμβολο της αγάπης και να μην ξαναχρησιμοποιηθεί από κανέναν σαν όπλο. Όλα τα πλάσματα ορκίστηκαν, έτσι, να δίνουν ένα φιλί κάθε φορά που θα περνούσαν κάτω από αυτό.”
[1] Ο Odin (Óðinn) ήταν ο ανώτατος όλων των θεών στην Σκανδιναβική μυθολογία και δημιουργός του ανθρώπινου είδους.
[2] Το Æsir αποτελούν τα μέλη του Πάνθεον της νορβηγικής-σκανδιναβικής θρησκείας.
[3] Midgard (Miðgarðr) ονομάζεται στην αρχαία Σκανδιναβική και Αγγλοσαξονική γλώσσα η Γη όπου κατοικούν οι άνθρωποι. Στα ελληνικά αντιστοιχεί περισσότερο στον όρο “οικουμένη”.
[4] Το Asgard (ελληνικά: Ασγάρδη) είναι η κατοικία των θεών, των Æsir , στη Σκανδιναβική μυθολογία.
Πηγές:
1. willowwisps.gr
2. fairytalez.com
3. wikipedia.org
4. norse-mythology.org
5. myvikingbeard.com
Το παρών παραμύθι μεταφράστηκε σε ελεύθερη απόδοση από τα Αγγλικά στα Ελληνικά από την συντάκτριά μας, Μαρίλια Φωτοπούλου.