139 χρόνια από τη γέννηση της Βιρτζίνια Γουλφ, η πραγματικότητά της
Επέτειος γέννησης της Βιρτζίνια σήμερα λοιπόν, με βρίσκει μέσω μίας τελείως τυχαίας αλλά και επιτυχούς συγκυρίας να ολοκληρώνω την ανάγνωση της βιογραφίας της, αυτή τη φορά σε ελληνική έκδοση.
Σύντομη βιογραφία-
Η Βιρτζίνια Στίβεν(μετέπειτα Γούλφ) ήταν το τρίτο στη σειρά παιδί του γάμου του Λέσλι Στήβεν, με την δεύτερη γυναίκα του, Τζούλια Τζάκσον. Να σημειωθεί ότι η Τζούλια είχε ήδη τρία παιδιά από τον προηγούμενο της γάμο.
Η Βιρτζίνια όπως και η αδερφή της εξ’αίματος Βανέσα, δεν έλαβαν μόρφωση ακαδημαικής φύσεως όπως οι γιοί του γένους Στήβεν, γεγονός σύνηθες για την εποχή. Αυτό όμως δεν τις εμπόδισε να αποκτήσουν κριτικό πνεύμα και να συγκρουστούν με τον τρόπο ζωής της εποχής και την πνευματώδης αλλά αυστηρή κοσμοθεωρία που εκπροσωπούσε ο πατέρας τους.
Η Βιρτζίνια ήταν εσωστρεφής τύπος, ευάλωτη , επιβαρυμένη με συμπλέγματα κατωτερότητας σαν παιδί. Μετά την εφηβεία όλα αυτά τα χαρακτηριστικά της, συντέλεσαν στο να αποκτήσει έναν (υπερ)ευαίσθητο χαρακτήρα για το υπόλοιπο της ενήλικης ζωής της. Έτσι μεταμορφώθηκε ανεπιστρεπτώς σε μια ακούραστη παρατηρητή του εξωτερικού κόσμου, του οποίου η τρομακτική ένταση την συγκλόνιζε, αλλά και του εσωτερικού του οποίου την πολυπλοκότητα προσπαθούσε να κατανοήσει, ερμηνεύοντας συμπεριφορές των άλλων και τεμαχίζοντας τις ρίζες των ίδιων της των ιδεών.
”Αυτό το μέρος έμοιαζε παραγεμισμένο με έναν ολόκληρο σωρό από συναισθήματα. Θα μπορούσα να καταγράψω την ιστορία κάθε σημαδιού και κάθε γρατζουνιάς, πράγμα που έκανα άλλωστε αργότερα”
Μετά τον θάνατο του πατέρα τους τα αδέρφια Στίβεν αποκόπηκαν εξ’ολοκλήρου από τα ετεροθαλή τους αδέρφια, προς μεγάλη τους χαρά και ανακούφιση ιδιαίτερα για τις δύο αδελφές, τις οποίες παρενοχλούσαν σεξουαλικά οι δύο γιοί της Τζούλια, από τον πρώτο της γάμο.
Μάλιστα τα αδέρφια έπειτα ταξίδεψαν στην Ιταλία και Γαλλία καθώς και την υπόλοιπη Ευρώπη. Στο Παρίσι η Βιρτζίνια γνώρισε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής πιο ανάλαφρο και ξέγνοιαστο. Παρ’όλα αυτά αποδείχθηκε πολύ κουραστικό για την ίδια αφού άρχισε να υποφέρει από πονοκεφάλους, ενοχλήσεις στην καρδιά, σωματικούς πόνους και εφιάλτες. Στη συνέχεια άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της ψυχικής ασθένειας, η Βιρτζίνια άρχισε να ακούει φωνές. Έχασε πολλά κιλά λόγω της αποστροφής της προς το φαγητό και άκουγε τα πουλιά στα δέντρα να τραγουδάνε στίχους από ελληνικά χορικά. Όλο το καλοκαίρι συνεχίστηκε έτσι , οι δυνατοί πονοκέφαλοι υποχώρησαν αν και οι νευραλγικοί πόνοι στο σώμα παρέμειναν για εβδομάδες.
Η λέσχη Μπλούσμπερι-
Με την μετακόμιση στο νέο τους σπίτι στο Μπλούσμπερι σηματοδοτείται μία νέα εποχή για τα αδέρφια Στίβεν. Το σπίτι τους γίνεται χώρος συνάντησης κάθε είδους καλλιτεχνών. Ποιητές, συμφοιτητές των αδερφών αλλά και ζωγράφοι αναζητούσαν την ευχάριστη στέγη των Στίβεν για να καθίσουν μαζί, να στοχαστούν, να συζητήσουν μέχρι πρωίας. Έτσι ιδρύθηκε η περίφημη λέσχη του Μπλούσμπερι , μια ελεύθερη, μικρή ομάδα ομοιδεατών.
”Επιτέλους κάποια στιγμή η Βανέσσα-που είχε δει μια ταινία για παράδειγμα- μεταχειριζόταν απρόσεκτα τη λέξη <<ομορφιά>>. Κατόπιν αυτού ένας από τους νέους είπε: <<Εξαρτάται αποκλειστικά, από το τι εννοείτε εσείς υπό αυτή την έννοια>>. Στο αψε σβήσε τεντώναμε όλοι τα αυτιά μας. Ήταν λες και είχαν αμολήσει τον ταύρο στην αρένα.
Ο ταύρος μπορεί να ήταν άλλοτε η <<ομορφιά>>, η <<καλοσύνη>>, άλλοτε η <<πραγματικότητα>>. Όποια και αν ήταν η σημασία του ήταν ένα αφηρημένο ερώτημα που προκαλούσε όλες τις διανοητικές μας δυνάμεις. Ποτέ ξανά σε συζήτηση δεν ακολούθησα το κάθε βήμα με τόσο κόπο. Ποτέ ξανά δεν ακόνισα και δεν εκτόξευσα με τόση μανία το δικό μου βέλος. Και τι χαρά όταν η συμβολή μου κέρδιζε την αναγνώριση”
”Το υπέροχο βράδυ είχε τελειώσει, μπορούσε κάποιος να πάει τρικλίζοντας στο κρεβάτι του και να έχει την αίσθηση πως είχε συμβεί κάτι πολύ σημαντικό”
Η Βιρτζίνια συνέχισε να έχει κρίσεις μανίας, αλλά λιγότερο έντονες. Στα 29 της γράφει σε γράμμα προς την αδελφή της ”είμαι-πλέον σχεδόν 30, ανύπαντρη-μια αποτυχημένη- χωρίς παιδιά, και επιπλέον ψυχασθενής χωρίς την ιδιότητα του συγγραφέα”
Ο Λέοναρντ-
Ένα χρόνο σχεδόν αργότερα ακολούθησε ο γάμος της με τον Λέοναρντ Γουλφ, πολύ καλό φίλο του αδερφού της, τον οποίο η Βιρτζίνια θαύμαζε για την οξυδέρκεια του μυαλού του και τον σύνθετο τρόπο σκέψης του.
Ο Λέοναρντ βοήθησε τη Βιρτζίνια να βάλει τη ζωή της σε μία πιο ήρεμη ρότα. Κατέστρωσε ημερήσιο πρόγραμμα ώστε να την ηρεμήσει από την καθημερινή υπερένταση. Ρύθμισε ακόμη και τις ώρες ενασχόλησης της με το γράψιμο, τις ημερήσιες βόλτες τους και την διατροφή της. Ακόμη φρόντιζε να αποφεύγει προσκλήσεις ατόμων για κοινωνικές δραστηριότητες και δεν δεχόταν επισκέψεις στο σπίτι τους, όταν γνώριζε ότι ο εν λόγω επισκέπτης θα έβλαπτε την εύθραυστη ψυχολογία της Βιρτζίνια ή θα της προκαλούσε αναστάτωση. Προσπαθούσε με ήρεμο και επίμονο τρόπο να την αποτρέψει από το να θεωρεί τον εαυτό της τρελό.
Χοκγκουαρθ Πρες-
Το 1915 ιδρύουν τον εκδοτικό οίκο Χοκγκουαρθ Πρεςς. Βασικός λόγος για αυτή την κίνηση ήταν τόσο η εκπλήρωση ενός ονείρου του Λέοναρντ όσο και η συνειδητοποίηση του πως αυτή θα ήταν η καταλληλότερη χειρωνακτική ενασχόληση που θα την αποσπούσε την Βιρτζίνια από τις σκέψεις της.
Η επένδυσή τους άρχισε να γίνεται ολοένα και πιο αναγνωρισμένη σε μικρό χρονικό διάστημα και σημαντικοί συγγραφείς και ποιητές(πχ Τ.Σ. Έλιοτ) της εποχής φιλοξενήθηκαν στις εκδόσεις του, καθώς και στο μηνιαίο περιοδικό.
Έτσι η Βιρτζίνια συνέχιζε να είναι κριτικός λογοτεχνίας και αρθρογράφος σε γνωστή εφημερίδα ώστε να έχει μία οικονομική απολαβή και διέθετε τον ελεύθερο της χρόνο στην παρατήρηση του κόσμου και την συγγραφή των μυθιστορημάτων της.
Η μεγαλοφυία-της
Κάθε φορά που καταπιανόμουν με όποιο βιβλίο της, αισθανόμουν μία ανεξήγητα μεγάλη συναισθηματική αφύπνιση/εκγρήγορση. Κάθε τρεις με τέσσερις σελίδες σταματούσα νιώθοντας ότι το μυαλό μου έχει γεμίσει με εικόνες τόσο απλές και καθημερινές, προσωπικά στιγμιότυπα και πλέον το βιβλίο έχοντας εξασφαλίσει αυτόν τον πανέξυπνο δίαυλο επικοινωνίας με τον εσωτερικό μου κόσμο πλέον υπήρχε μία άμεση αλληλεπίδραση. Ένας παλμός συναισθημάτων απευθείας από την πραγματικότητά της στη δική μου πραγματικότητα.
Η Βιρτζίνια θα λέγαμε διέθετε αυτή την ευαισθησία, την περιέργεια για το άτομο και τον κόσμο. Την ανάγκη για δημιουργία την ενασχόληση με τον ιστό από τον οποίο αποτελείται η ύπαρξη. Αισθανόταν την πραγματικότητα γύρω της και μέσα της σε πολύ έντονο βαθμό και για το λόγο αυτό πιστεύω προσπαθούσε να την εξετάσει, να την κατανοήσει, να την τεμαχίσει σε μικρά κομμάτια. Έπειτα χρησιμοποιούσε αυτά τα κομμάτια ‘ζωής’ με τον δικό της ιδιαίτερα μοναδικό τρόπο ως πρώτη ύλη των μυθιστορημάτων της, ώστε να τα ξορκίσει, να μειώσει την επιρροή της έντασης τους πάνω της.
Στα μυθιστορήματά της προχωράει σε ολοένα και μεγαλύτερη ρήξη με την συμβατική αφηγηματική γραφή σε βάθος χρόνου. Τα σκηνικά και οι πρωταγωνιστές δεν είναι παρά πλέον κομπάρσοι των βιβλίων της. Οι εικόνες του εξωτερικού χώρου χρησιμοποιούνται απλά ως καθρέπτης για την σαφέστερη ανάδειξη της ροής των αισθήσεων και των σκέψεων. ( Streaming Consiousness) Με επιτυχία καταφέρνει και κινείται μπρος και πίσω στον αφηγηματικό χρόνο εμπλουτίζοντας ασυνήθιστα κάθε συνειδησιακή στιγμή.
Η Βιρτζίνια είχε διαμορφώσει μια φιλοσοφία πως πίσω από αυτό που αποκαλούμε ‘πραγματικότητα’, υπάρχει ένα σχέδιο, όλοι συνδεόμαστε με αυτό, είμαστε κομμάτια του ίδιου έργου τέχνης.
”Εμείς είμαστε η γλώσσα, η αλήθεια, το πράγμα αυτό καθ’εαυτό.
Και αυτό όταν το βλέπω βρίσκομαι υπό την επήρεια ενός σοκ.
Η ζωή δεν περιορίζεται σε αυτό που λέμε και κάνουμε, δεν περιορίζεται στο σώμα μας.
Ζούμε αδιάκοπα”