Φτάνεις σε ένα σημείο της ζωής σου, και νιώθεις ράκος. Νιώθεις ράκος για όλα τα φυσιολογικά εμπόδια της ζωής, που όλοι αντιμετωπίζουν, αλλά υπάρχει και κάτι ακόμη, που σε επιβαρύνει περισσότερο απ’ όλα τα άλλα.

Οι άνθρωποι που έφυγαν, οι άνθρωποι που σε πλήγωσαν. Μετράς τις απώλειες σου και είναι πολλές. Μα ξέρεις, πως δεν φταις εσύ. Έκανες ό,τι περνούσε από το χέρι σου. Ήσουν δίπλα σε όλους. Ξυπνούσες μέσα στα μαύρα μεσάνυχτα γι’ αυτούς, έτρεχες σε φαρμακεία, σε νοσοκομεία, σε εξόδους που δεν ήθελες να παραβρεθείς, επειδή έπρεπε να ξυπνήσεις νωρίς, επειδή έπρεπε να δουλέψεις, επειδή, επειδή, επειδή.

Δάνειζες τα πάντα, έπαιρνες πανάκριβα δώρα, κρατούσες παιδιά, τάιζες κόσμο, κοίμιζες κόσμο στο σπίτι σου. Σήκωνες το τηλέφωνο τα ξημερώματα, για να παρηγορήσεις κάποιον, παρακαλούσες κάποιον άλλον να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία, παρακαλούσες κάποιον να κόψει το αλκοόλ, το τσιγάρο, το πολύ φαΐ.

Προσπαθούσες να γίνεις ψυχολόγος, να δώσεις συμβουλές, να στηρίξεις κάθε άνθρωπο που έβλεπες πεσμένο στο πάτωμα. Χωρίς απαραίτητα να στο ζητήσει.

Τέντωνες και τέντωνες τον εαυτό σου, για τις ανάγκες των άλλων. Και δεν ένιωθες πως έπαιρνες πολλά πίσω, και ούτε τα ζητούσες. Έβλεπες την μισή αγάπη, το μισό ενδιαφέρον από αυτά που έδινες εσύ, αν όχι καθόλου και τίποτα από τα δύο. Οι ανάγκες σου ήταν παραγκωνισμένες, για να χωρέσουν οι ανάγκες των άλλων. Αυτό ήσουν, μια άβουλη ύπαρξη, που ζούσε για τους άλλους και το μόνο που πήρε πίσω ήταν η αχαριστία των άλλων.

Νιώθεις απελπισία, νιώθεις πως πνίγεσαι στην αδικία και την μοναξιά σου. Και ίσως δικαίως να νιώθεις έτσι. Αλλά εκεί είναι και το λάθος σου.

Την ώρα που φρόντιζες όλους τους άλλους, δεν φρόντισες τον εαυτό σου.

Το σύμπλεγμα του Μεσσία ή αλλιώς, το σύμπλεγμα του σωτήρα, δεν είναι κάποιο ψυχοπαθολογικό θέμα, ούτε σύνδρομο. Δεν είναι αναγκαία κάποιου είδους «θεραπεία», εκτός από την ψυχοθεραπεία, που θα βοηθήσει ένα άτομο με σύμπλεγμα του σωτήρα, να καταλάβει τι ακριβώς πηγαίνει στραβά.

Το σύμπλεγμα αυτό, είναι κώδικας συμπεριφοράς, βασισμένος σε πολλούς παράγοντες, όπως στον τρόπο με τον οποίο μεγάλωσες και το στυλ συναισθηματικής προσκόλλησης που έχεις αναπτύξει, καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής σου.

Το σύμπλεγμα του σωτήρα, όπως ίσως να καταλαβαίνεις κι από τα συμφραζόμενα, σου δημιουργεί την ανάγκη να «σώσεις» όποιον σου φαίνεται πως το έχει ανάγκη. Η δυστυχία του καθενός, σε τραβάει σα μαγνήτη, σε επηρεάζει και θέλεις να κάνεις κάτι για να βοηθήσεις. Αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς, σε οδηγεί στο να δημιουργήσεις έναν κύκλο από άτομα εξαρτώμενα από εσένα είτε από πραγματική ανάγκη είτε από προθέσεις εκμετάλλευσης. Η κατάσταση αυτή, καταλήγει σε εσένα να δίνεις ασταμάτητα και συνεχώς. Τι να δίνεις, αναρωτιέσαι; Τα πάντα. Από ψυχολογική υποστήριξη, χρόνο και προσπάθεια έως υλικά αγαθά και χρήματα.

Φαινομενικά, κάποιος θα έλεγε πως αυτό δεν είναι σύμπλεγμα, δεν είναι τίποτα, είναι το φιλότιμο και η καλή καρδιά του καθενός. Και εν μέρη, φυσικά παίζει ρόλο και αυτό, αλλά πίσω από το σύμπλεγμα του σωτήρα κρύβονται και πολλά άλλα, όχι τόσο αλτρουιστικά. Άλλες φορές, δεν υπάρχει καν η καλή καρδιά.

Αυτή η ανάγκη να φροντίζεις και να «σώζεις» κόσμο, έχει συνήθως λίγο να κάνει με την αίσθηση αλληλεγγύης, και περισσότερο με τις προσωπικές ανασφάλειες και τα προσωπικά, συναισθηματικά κενά του ατόμου.

Εν ολίγοις, με βάση τα λεγόμενα ειδικών της ψυχολογίας, δεν βοηθάς για να βοηθήσεις αυτούς, αλλά τον εαυτό σου. Το να περιτριγυρίζεσαι από άτομα λιγότερο «τυχερά» και από άτομα που σε έχουν ανάγκη, σε κάνει να νιώθεις πως έχεις τον έλεγχο, πως είσαι σε ένα ανώτερο σημείο, πως εσύ είσαι η πηγή και όλοι πίνουν από εσένα, οπότε αποκτάς αυτομάτως αξία.

Η χαμηλή αυτοπεποίθηση και οι ανασφάλειες σε οδηγούν εκεί. Οπότε, κυνηγάς να βρεις άτομα που σε έχουν ανάγκη. Μέσα σε όλον αυτόν τον κυκεώνα, βρίσκονται και πολλά άτομα στον δρόμο σου που θα σε εκμεταλλευτούν. Αυτοί, με την σειρά τους, υποφέρουν από άλλα συμπλέγματα και σύνδρομα, που τους οδηγούν στο να καταχρώνται την δοτικότητα των άλλων.

Συνεχίζεις να βοηθάς όποιον μπορείς παρ’ όλα αυτά, χωρίς να σε νοιάζει. Θάβεις το πραγματικό πρόβλημα, στην ανακούφιση που σου δίνει η ανάγκη των άλλων. Αγνοείς τον εαυτό σου και τα όρια σου, με την ελπίδα ό,τι θα πάρεις και εσύ κάτι πίσω, κάποια στιγμή, χωρίς να ξέρεις τι ακριβώς είναι αυτό που θες να πάρεις πίσω.

Καμιά φορά, μερικά άτομα ίσως να σταματήσουν να σε έχουν ανάγκη πια. Βρίσκεις τον εαυτό σου να θυμώνει και να προσβάλλεται από αυτό. Δεν καταλαβαίνεις καν ότι απλώς δεν σε έχουν ανάγκη πια, και πως τώρα είναι καλά. Δεν χαίρεσαι που απεξαρτήθηκαν από την στήριξη σου, αλλά θυμώνεις για την αχαριστία τους. Πως γίνεται να μην σε έχουν ανάγκη; Τι έκανες λάθος; Γιατί πλέον οι συμβουλές σου δεν έχουν βάρος; Γιατί δεν παίρνουν αποφάσεις μαζί σου; Γιατί δεν σου ζητάνε πράγματα;

Άλλα άτομα, ξέκοψαν επειδή δεν άντεχαν άλλο την ασφυκτική σου αγάπη. Μα γίνεται να είναι ασφυκτική η αγάπη; Γίνεται, όταν δεν είναι αγάπη και απλά μοιάζει. Το να προσπαθείς να επιβάλλεις αλλαγές στον άλλον, ακόμα και «για το καλό του», δεν είναι αγάπη. Το να τον ζορίζεις να κάνει πράγματα για να βελτιωθεί, με βάση πάντα την δική σου κριτική, δεν είναι αγάπη.

Κάπου εκεί αρχίζει να ξετρυπώνει το πρόβλημα, όταν σε ενοχλεί που κάποιος αρχίζει να πατάει στα πόδια του. Διότι, κατά βάθος, τον είχες και εσύ ανάγκη. Και ακόμα τον έχεις ανάγκη, αλλά αυτός όχι πια. Και σου κακοφαίνεται. Είσαι και πάλι ο μικρός, ο αβοήθητος.

Η αμφίδρομη αυτή κατάσταση, και η άγνοια που μπορεί να έχει ο καθένας όσο αφορά τον ίδιο του τον εαυτό, γρήγορα μπορούν να δημιουργήσουν ένα πολύ ζοφερό τοπίο, μια πολύ ζοφερή ζωή.

Αυτή η αρρωστημένη ανάγκη και εμμονή, να βοηθάς και να σώζεις συνεχώς κόσμο, χωρίς κανένα όριο ή κριτήριο, ξεγυμνώνει εσένα τον ίδιο από την ανθρωπιά σου. Σε βάζει σε καταστάσεις που αντί να σου χτίζουν πραγματική αυτοπεποίθηση, στην μειώνουν ακόμη παραπάνω, στην μηδενίζουν, σε ρίχνουν στο πάτωμα. Πηγάζει από επικίνδυνα μαζοχιστικές τάσεις, είναι απλά ένας παραμορφωμένος εγωισμός. Το καρκινικό κύτταρο της ψυχοσύνθεσης μας.

Το σύμπλεγμα και τα αποτελέσματα του, φαίνονται σε κάθε ανθρώπινη σχέση. Από απλούς γνωστούς, στις φιλίες σου, στους έρωτες σου, ακόμη και στην σχέση με την οικογένεια σου.

Πάρε μια βαθιά ανάσα. Κανένας δεν ακυρώνει τα άπειρα καλά που έκανες για τους άλλους, ούτε τις θυσίες σου. Ο κόσμος ίσως να ήταν καλύτερος αν το μόνο μας πρόβλημα ήταν το σύμπλεγμα του Μεσσία. Πες όμως ένα «φτάνει».

Κοίτα τον εαυτό σου στον καθρέφτη και διάλεξε να βοηθήσεις εσένα.

Η λύση σε ένα τέτοιο σύμπλεγμα, εκτός από το προφανές που είναι η ψυχοθεραπεία και η συζήτηση με κάποιον ειδικό, είναι και η βελτίωση της σχέσης με τον εαυτό σου.

Αρχικά, το πρώτο βήμα είναι η οριοθέτηση. Όπως έχει εκφράσει και ο μεγάλος ποιητής μας, Γιώργος Σεφέρης, σε ένα χαϊκού: «πού να μαζεύεις τα χίλια κομματάκια του κάθε ανθρώπου»;

Θα προσπαθείς μόνο για λίγα, σημαντικά και συγκεκριμένα πρόσωπα και ακόμα και εκεί, μέχρι ένα όριο.

Θα πρέπει να έχεις χρόνο για τον εαυτό σου, έτσι ώστε να δημιουργείς, να παράγεις, να προχωράς προς τους δικούς σου προσωπικούς στόχους. Η αυτοπεποίθηση χτίζεται από εντός. Πρέπει να αντέχεις την μοναξιά και την απομόνωση, να νιώθεις καλά με το μέσα και το έξω σου. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την ασχολία με τον εαυτό σου και την συνεχή αυτοβελτίωση.

Επιπλέον, είναι αναγκαίο να κατανοήσεις πως ο κάθε άνθρωπος είναι κύριος του εαυτού του. Ο καθένας είναι υπεύθυνος για την ζωή του και τις επιλογές του, λάθος ή σωστές. Εσύ μπορείς να χαρίσεις μονάχα την φιλική σου συμβουλή, τίποτα παραπάνω. Κανένας δεν μπορεί να σωθεί μόνο με την βοήθεια των άλλων, πρέπει να το θέλει και ο ίδιος. Με την επιμονή και την υπερβολή, δεν θα σωθεί κανείς, όσο κι αν το θέλεις.

Με την ίδια λογική, δεν μπορείς να αλλάξεις και κανέναν. Αγαπώ σημαίνει σε δέχομαι όπως είσαι. Αν κάτι σε ενοχλεί σε οποιονδήποτε, μπορείς πάντα να ανοίξεις έναν διάλογο προς την επίλυση του θέματος. Αν δεν αλλάξει κάτι, φεύγεις, για να βρεις κάτι που σου ταιριάζει περισσότερο.

Και τέλος, σταμάτα να δίνεις σε αυτούς που μόνο παίρνουν. Μακριά από ανθρώπους που έχουν μάθει μόνο να παίρνουν, αυτοί έχουν τον δικό τους πόλεμο. Δεν είναι δική σου αυτή η μάχη.

 

Το γνωστό κλισεδάκι, είναι η μεγάλη αλήθεια, κρυμμένη σε κοινή θέα. Αγάπα τον εαυτό σου πρώτα, για να αγαπήσεις κάποιον άλλον. Καμιά φορά, αυτόν που πρέπει να σώσουμε, είναι τον εαυτό μας.