Συνομιλώντας με την Έλλη Πράντζου.
Η Έλλη Πράντζου γεννήθηκε στο Βόλο, και είναι ηθοποιός, αρθρογράφος και συγγραφέας. Είναι απόφοιτη της Ανώτερης Δραματικής Σχολής Σύγχρονο θέατρο, Βασίλης Διαμαντόπουλος. Επίσης, σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ στο τμήμα θεάτρου.
Στο θέατρο συμμετείχε στις παραστάσεις “4.48/εδώ που έφτασα”, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Μάγειρου, “Αέρας από Παρίσι”, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Μάγειρου στον ρόλο της Εστερ, “Moonlight Blues”, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Μάγειρου στον ρόλο της Μέριλιν, “Θα σου πω ένα παραμύθι”, με την ομάδα Mprikia Kollame στον ρόλο της Σταχτοπούτας, “Η κραυγή της σιωπής”, με την ομάδα Mprikia Kollame στον ρόλο της Σάρα, “Γεντί Κουλέ, ο νόμος της σιωπής”, με την ομάδα Mprikia Kollame στον ρόλο της Ελένης (κρατούμενης στη χούντα), “Σβήσε μου το γέλιο”, σε σκηνοθεσία Ιορδάνη Αιβάζογλου στον ρόλο της Μαργαρίτας, “Faux Dario”, σε σκηνοθεσία Βασίλη Τσικάρα στον ρόλο της Μάρας, “Σουτζούκ Λουκούμ”, σε σκηνοθεσία Βασίλη Τσικάρα στον ρόλο της Συλβάνα, “Ταρτούφος”, με την ομάδα Δρυάδες στον ρόλο της Ελμίρας, “Οι αριθμημένοι”, σε σκηνοθεσία Κώστα Σαντά, “Η Νεράιδα”, σε σκηνοθεσία Ιορδάνη Αιβάζογλου στον ρόλο της Νεράιδας και “No Mans Land”, σε σκηνοθεσία Σπύρου Βραχωρίτη, στον ρόλο της Σιμόν Μασάρ. Αρθρογραφεί σε διάφορα sites όπως το 3pointmagazine.gr, το rejected.gr, το pillowfights.gr, το thessaloniki arts and culture, το Εναλλακτική Δράση, το parallaximag.gr κ.α. Το 2018 εκδόθηκε το πρώτο της βιβλίο με τίτλο Χάος, μια συλλογή μικρών ποιημάτων η οποία βρίσκεται στη δεύτερη έκδοση.
Στον κινηματογράφο συμμετείχε σε μικρού μήκους ταινίες.
Ηθοποιός, Αρθρογράφος, Συγγραφέας. Φαίνεται η τέχνη σε καλεί κι εσύ αφήνεσαι. Πότε ήταν η πρώτη φορά που ένιωσες αυτό το κάλεσμα;
Ίσως ακουστεί κλισέ αλλά όπως το βίωσα ήταν σαν να αισθανόμουν μέσα μου από πάντα μια τάση, κλίση, όπως θέλεις πες το, προς οτιδήποτε καλλιτεχνικής φύσεως ακόμη και στις ηλικίες εκείνες που δεν ήμουν σε θέση να το ερμηνεύσω ως ανάγκη. Προέκυψε, δηλαδή, τόσο ομαλά όλο αυτό που αν με ρωτούσες τότε θα σου απαντούσα “το θέλω γιατί έτσι. Γιατί έτσι είμαι”. Κατέληξα στην υποκριτική όταν ήμουν πέμπτη δημοτικού. Γράφτηκα στο κέντρο νεότητας της πόλης μου που είχε τμήμα θεάτρου κι από τότε δεν άλλαξα γνώμη, αυτό σπούδασα. Το γράψιμο νομίζω πως ήταν από πάντα ακόμη πιο δικό μου κομμάτι, βέβαια. Τόσο που μου πήρε περισσότερο καιρό να το συνειδητοποιήσω ενώ έγραφα μανιωδώς από μικρή. Αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι την αναπνοή σου, για παράδειγμα, ή την καρδιά σου δεν τα συνειδητοποιείς ως λειτουργίες απλώς συμβαίνουν και σε κρατούν ζωντανό. Οπότε είναι πιο δύσκολο να τα αντιμετωπίσεις ως επιλογές, καταλαβαίνεις πώς το εννοώ. Η συγγραφή για μένα είναι ακριβώς αυτό. Κάτι ζωτικό μέσα μου.
Ο Έκτωρ Κακναβάτος έγραψε: «Μη φυλάγεσαι από την αταξία, είναι ευφυής / Η τάξη είναι αγκύλωση Φυλάξου». Πως αντιλαμβάνεσαι τα λόγια του;
Έχω μια εικόνα για την προσωπική αλήθεια του καθενός η οποία απέχει κατά πολύ από εκείνο που έχουμε μάθει να θεωρούμε “τάξη”. Η κατασκευασμένη τάξη των ανθρώπων είναι διαφορετική από την τάξη της φύσης, βασίζεται κατά κύριο λόγο σε συμβάσεις που δημιουργήσαμε εμείς οι ίδιοι, μαθαίνουμε να τις ακολουθούμε περισσότερο από συνήθεια και δεν είναι απαραίτητο να εκφράζουν όλους τους ανθρώπους ούτε ταυτίζονται με νομοτελειακές αλήθειες. Όταν κάτι ξεφεύγει από το πλαίσιο των συμβάσεων αυτών είναι ικανό να φέρει την αλλαγή, να αποτελέσει πηγή δημιουργίας και συνήθως από τους πολλούς θεωρείται “άτακτο” αφού ξεβολεύει. Ποτέ κανείς δεν εξελίχθηκε εμμένοντας προσκολλημένος τυφλά στα ήδη θεσπισμένα, όμως. Ακόμη κι αν μιλάμε για εξέλιξη κι όχι για ριζική αλλαγή χρειάζεται πρώτα να περάσουμε από την “αταξία” της γόνιμης αμφισβήτησης. Καμιά φορά είναι καλό να ανακινούμε λίγο όσα θεωρούμε δεδομένα αλλιώς “πετρώνουν”, δημιουργείται “κατακάθι”, επέρχεται τέλμα. Απλώς όταν τολμά κάποιος να κάνει μια τέτοια κίνηση είναι πιθανό να αντιμετωπιστεί από τους πολλούς ως ταραξίας, δεν είναι εύκολο να αποχωρίζεται κανείς την πλασματική ασφάλεια της ρουτίνας, βλέπεις. Φυσικά δεν είναι απαραίτητο κάθε μορφή αμφισβήτησης να οδηγεί στα μονοπάτια της εξέλιξης και της βελτίωσης όμως αυτό είναι μια υποσημείωση που χρειάζεται ξεχωριστή ανάλυση ως θέμα.
Την πρώτη σου ποιητική συλλογή τη τιτλοφόρησες «Χάος». Μίλησε μου για το δικό σου προσωπικό χάος που σε ώθησε να μετατρέψεις τις σκέψεις σου σε λέξεις.
Αν θέλεις τη γνώμη μου το χάος είναι μια παρεξηγημένη έννοια. Μπορεί να έχει ταυτιστεί στο μυαλό μας με κάτι το σκοτεινό, με την καταστροφή και την αταξία όμως σε συνέχεια της προηγούμενης απάντησης θα μπορούσαμε ίσως να το προσεγγίσουμε κι από μια διαφορετική οπτική. Χάος είναι η ίδια η ψυχή-ψυχολογία του ανθρώπου. Χάος είναι τα συναισθήματά μας, το υποσυνείδητό μας, ο ίδιος ο έρωτας. Οτιδήποτε δεν μπορεί να μπει σε καλούπια ή να εξηγηθεί με λέξεις επαρκώς, οποιαδήποτε αφηρημένη έννοια, οτιδήποτε αβυσσαλέο που μπορείς μόνο να το αισθανθείς χωρίς να καταφέρνεις να καλύπτεις κάθε έκφανσή του με τη λογική και μόνο είναι μια μορφή χάους. Όλα αυτά όμως δεν είναι που συνήθως μας οδηγούν στην εξερεύνηση, στην αναζήτηση, στην εγρήγορση; Αν πάψεις να έχεις ερεθίσματα, κίνητρο και χώρο προς ανακάλυψη επαναπαύεσαι και μένεις πακτωμένος στο ίδιο σημείο. Είμαστε τόσο ανήσυχοι οι άνθρωποι ακριβώς επειδή ακόμη κι η ύπαρξή μας στα μάτια μας είναι μια μορφή χάους. Όταν εξηγηθούν τα πάντα και το χάος γίνει πλέον κάτι ξεκάθαρο και τακτοποιημένο στο μυαλό μας, θα φτάσουμε στο τέλος. Ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Ως τότε το όμορφο χάος μας μάς πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα τη φορά μέσω της αναζήτησης.
«Πίσω από δρόμους και κτίρια κρύβεται μια δεύτερη πόλη. Μόνο δική μας. Μόνο για εμάς». Θα ήθελα να μου μιλήσεις γι’ αυτή τη δεύτερη πόλη. (Στο σημείο αυτο, μπορείς να παραθέσεις και κάποιο ποίημα που να εκφράζει την αντίληψη σου για την πόλη!)
Ένα από τα βασικά μου χαρακτηριστικά είναι ότι ζω κυρίως στον δικό μου κόσμο. Από επιλογή κατά κάποιον τρόπο. Έχω έντονη επαφή με τον ρεαλιστικό κόσμο λόγω ενσυναίσθησης αλλά η έφηβη μέσα μου, η οποία δεν πρόκειται ποτέ να με αποχωριστεί, όσα δεν μπορεί να αλλάξει – όπως έχει πει κι ο αείμνηστος Χρόνης Μίσσιος – παλεύει ώστε να μην την αλλοιώσουν εκείνα. Σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται μια ισορροπία μεταξύ της μάχης που δίνεις στον πραγματικό κόσμο και στα διαλείμματα που έχει ανάγκη το μυαλό σου ώστε να μη μολύνεται από αυτόν. Τα διαλείμματα αυτά είναι κατά κάποιον τρόπο ο κόσμος μου, οι ιδέες μου, τα συναισθήματά μου, οι επιθυμίες μου, οι έρωτές μου, οι ατμόσφαιρές μου, όσα έχουν δημιουργηθεί από μέσα μου κι είναι εκείνα που δίνουν μορφή στα γύρω μου παλεύοντας να μη συμβεί το αντίστροφο. Πρακτικά, λοιπόν, σε αυτόν τον στίχο αναφέρομαι στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης η οποία αποτελεί μεγάλο μου έρωτα λόγω αύρας, αλλά συμβολικά αναφέρομαι στο παράλληλο σύμπαν που δημιουργούν οι άνθρωποι όταν δε θέλουν να μοιάσουν, να συμβιβαστούν, να ταιριάξουν, να απονευρωθούν. Μια πόλη μέσα στην πόλη, ένα αστικό τοπίο πάνω από το αστικό τοπίο της πραγματικότητας, του άγχους, της πίεσης, της μίζερης ρουτίνας, της αδικίας και της μαυρίλας. Ένα καταφύγιο ονειροπόλων κι ερωτευμένων. Ξέρεις η Άνω Πόλη για μένα έχει ταυτιστεί έτσι κι αλλιώς με όλα αυτά. Με τους έφηβους έρωτες που είναι εξ ορισμού επαναστάτες, με ρέμπελες νύχτες, με βόλτες στα σοκάκια. Κάθε βήμα κρύβει μια ιστορία, ένα σύνθημα σε έναν τοίχο από κάποιον που δε συμβιβάστηκε.
Ένα ποίημα που εκφράζει την αντίληψή μου για την πόλη θα μπορούσε να είναι το “Η ελευθερία μου είναι στις σόλες των αλήτικων παπουτσιών μου” της αγαπημένης μου Κατερίνας Γώγου.
Θεωρείς ότι η εποχή μας είναι ποιητική;
Νομίζω ότι κάθε εποχή είναι ποιητική απλώς ίσως κάθε εποχή είναι ποιητική με τρόπο διαφορετικό. Η εποχή που διανύουμε τώρα, ειδικά, όχι απλώς είναι ποιητική, οφείλει να είναι. Ποίηση δεν είναι μόνο ο ρομαντισμός όπως φαίνεται να τον έχει στο μυαλό της η πλειοψηφία. Η ποίηση μπορεί να αποτελέσει μια μορφή αντίδρασης κι επανάστασης. Μια κραυγή. Μια αντιπρόταση, μια ανάγκη, ένα πάθος. Πάρε για παράδειγμα την Κατερίνα Γώγου που ανέφερα πιο πάνω ως μια γυναίκα που παρότι δε γνώρισα προσωπικά, κατάφερε μέσα από το χειμαρρώδες μυαλό της να μου δημιουργήσει συγκινητική εντύπωση ταύτισης. Η ποίησή της είναι ένα παράδειγμα της ποιητικότητας που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Η ποίηση βρίσκεται μέσα σε κάθε άνθρωπο που αρνείται να υποταχτεί, βρίσκεται σε κάθε αγώνα, σε κάθε πληγωμένο, περιθωριοποιημένο, βασανισμένο, σε κάθε ουτοπιστή κι επαναστάτη. Αν το καλοσκεφτείς, εξάλλου, οι ουτοπιστές κι οι επαναστάτες ως έφηβοι ρομαντικοί χαρακτηρίζονται αφού τα βάζουν με τον ρεαλισμό των πολλών. Οπότε μιλάμε όντως για μια μορφή ρομαντισμού. Απλώς πρόκειται για μια μορφή σκοτεινότερη, πιο σκονισμένη, πιο άγρια. Ο ρομαντισμός έτσι κι αλλιώς αυτό που κάνει είναι να δίνει έμφαση στο συναίσθημα, να μας υπενθυμίζει ότι η λογική δεν είναι μονόδρομος. Κι ας μην ξεχνάμε πως συναισθήματα δεν είναι μόνο τα χαριτωμένα κι αγαπησιάρικα. Συναισθήματα είναι κι η οργή, η απελπισία, η απογοήτευση, το παράπονο…
Συναισθηματικός άνθρωπος είναι όποιος βιώνει τα πάντα στα άκρα, όποιος αντιλαμβάνεται τα πάντα τόσο έντονα που τελικά τον αγγίζουν σε επίπεδο προσωπικό σχεδόν. Αυτός ο άνθρωπος συνήθως για ευνόητους λόγους είναι που θα θελήσει να αλλάξει και τον κόσμο. Μια μορφή έκφρασης κι όλων των παραπάνω, λοιπόν, είναι κι η ποίηση.
Για το μέλλον τι μας επιφυλάσσεις;
Αυτή τη στιγμή είμαι σε διαδικασία επιμέλειας του νέου μου βιβλίου το οποίο θα περιέχει μικρά κείμενά μου που θα συνοδεύονται από φωτογραφίες της κοπέλας μου, η οποία ασχολείται εκτός των άλλων και με τη φωτογραφία εδώ και αρκετά χρόνια. Πρόκειται για κείμενα αρκετά φορτισμένα συναισθηματικά, εξομολογητικού μάλλον χαρακτήρα, σε μορφή υπαρξιακών αναζητήσεων κάθε επιπέδου. Random thoughts που θα μπορούσες να κάνεις το βράδυ παρέα με τη μοναξιά σου καπνίζοντας, στη βόλτα, μέσα στο πλήθος όπου πολλές φορές νιώθουμε πιο μόνοι από ποτέ, στην αγκαλιά του ανθρώπου σου, κάτω από την επήρεια των απωθημένων σου, έχοντας πιει. Ο τίτλος του θα είναι “Έρωτας Υπαρξιστής κι Επαναστάτης” κι αυτό καλύπτει κάθε έκφανση του περιεχομένου. Καλώς εχόντων των πραγμάτων μόλις καταφέρουμε να ανακάμψουμε από την πραγματικότητα που δημιουργήθηκε με αφορμή την πανδημία θα εκδοθεί. Εν τω μεταξύ υπάρχει η σκέψη σε λίγο καιρό να επανακυκλοφορήσει το Χάος σε μορφή e-book μιας κι έχουν εξαντληθεί και οι δύο έντυπες εκδόσεις του, με ένα συμβολικό αντίτιμο για όσους θα ήθελαν να το αποκτήσουν στηρίζοντας παράλληλα τα επόμενα λογοτεχνικά μου βήματα. Ο κλάδος μας, ο καλλιτεχνικός, είναι από εκείνους που έχουν πληγεί ακραία όντας ήδη λαβωμένος από καιρό κι αυτό μας έχει γονατίσει.
Κι επειδή…I Travel Poetry… θα ήθελα έναν αγαπημένο προορισμό κι ένα αγαπημένο ποίημα.
Ωραία ερώτηση, δύσκολη απάντηση. Αγαπώ πάρα πολύ τα ταξίδια, μια από τις επιθυμίες μου είναι να ταξιδέψω σε όσο περισσότερα μέρη μπορώ. Μακάρι να έβρισκα τρόπο, δηλαδή, να γυρίσω κάποτε όλον τον κόσμο. Δεν μπορώ εύκολα να ξεχωρίσω κάποιον προορισμό, είναι για μένα μια ξεχωριστή εμπειρία από μόνο του το κάθε ταξίδι. Νιώθω ότι από παντού θα είχα κάτι να πάρω, κάτι να μάθω, κάτι να θυμάμαι. Κάθε προορισμός έχει την ιστορία του, την αύρα του, την προσωπικότητά του. Η αλήθεια είναι ότι μου ταιριάζουν περισσότερο μέρη μποέμικα, αυτό μπορώ να το πω, όμως δε θα απέρριπτα και το κάτι διαφορετικό. Αντιμετωπίζω τα ταξίδια κι ως εξερεύνηση και γνώση ζωής.
Και το δεύτερο σκέλος της ερώτησης είναι επίσης δύσκολο αλλά θα επιλέξω ένα ποίημα της Κατερίνας Γώγου, το “Υπερασπίζομαι την Αναρχία”
Μη με σταματάς. Ονειρεύομαι.
Ζήσαμε σκυμμένοι αιώνες αδικίας.
Αιώνες μοναξιάς.
Τώρα μη. Μη με σταματάς.
Τώρα κι εδώ για πάντα και παντού.
Ονειρεύομαι ελευθερία.
Μέσα απ’ του καθένα
την πανέμορφη ιδιαιτερότητα
ν’ αποκαταστήσουμε
του Σύμπαντος την Αρμονία.
Ας παίξουμε. Η γνώση είναι χαρά.
Δεν είναι επιστράτευση απ’ τα σχολεία
Μεγάλα όνειρα στον ουρανό.
Εργάτες με δικά τους εργοστάσια
συμβάλουν στην παγκόσμια σοκολατοποιία.
Ονειρεύομαι γιατί ΞΕΡΩ και ΜΠΟΡΩ.
Οι τράπεζες γεννάνε τους «ληστές».
Οι φυλακές τους «τρομοκράτες»
Η μοναξιά τους «απροσάρμοστους».
Το προϊόν την «ανάγκη»
Τα σύνορα τους στρατούς
Όλα η ιδιοχτησία.
Βία γεννάει η Βία.
Μη ρωτάς. Μη με σταματάς.
Είναι τώρα ν’ αποκαταστήσουμε
του ηθικού δικαίου την υπέρτατη πράξη.
Να κάνουμε ποίημα τη Ζωή.
Και τη Ζωή πράξη.
Είναι ένα όνειρο που μπορώ μπορώ μπορώ
Σ’ ΑΓΑΠΩ
και δεν με σταματάς δεν ονειρεύομαι. Ζω.
Απλώνω τα χέρια
στον Ερωτά στην αλληλεγγύη
στην Ελευθερία.
Όσες φορές χρειαστεί κι απ’ την αρχή.
Υπερασπίζομαι την ΑΝΑΡΧΙΑ…
