Jurassic Park

Επιστημονικής Φαντασίας, 1993 | Έγχρ. | Διάρκεια: 127′

Αμερικανική ταινία, σκηνοθεσία Steven Spielberg με τους: Sam Neill, Laura Dern, Jeff Goldblum, Richard Attenborough

Το Jurassic Park είναι αμερικανικής παραγωγής ταινία επιστημονικής φαντασίας σε σκηνοθεσία Steven Spielberg. Το σενάριο βασίστηκε στην ομότιτλη νουβέλα, η οποία γράφτηκε το 1990 από τον Michael Crichton. Η υπόθεση της ταινίας αφορά στη δημιουργία ενός θεματικού πάρκου αναψυχής από τον πολυεκατομμυριούχο John Hammond (Richard Attenborough) στο νησί Isla Nublar στην Costa Rica. Το εντυπωσιακό με αυτό το απομακρυσμένο από τον κόσμο φυσικό πάρκο είναι ότι οι επισκέπτες του θα έχουν τη δυνατότητα να θαυμάσουν ζωντανούς δεινοσαύρους αφού γενετιστές επιστήμονες κατάφεραν να δημιουργήσουν dino DNA στα εργαστήρια τους μέσω απολιθωμένων κουνουπιών της Κρητιδικής Περιόδου. Η κλωνοποίηση των δεινοσαύρων επετεύχθη εντός ενός κλίματος ενθουσιασμού για την σπουδαία επιστημονική πρόοδο που σημειώθηκε. Οι συνέπειες, όμως, της απερισκεψίας τους δε θα αργήσουν να φανούν.

Η ταινία ανοίγει με το θάνατο ενός εργαζομένου, ο οποίος έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια μίας αναπάντεχης αναμέτρησης με έναν σαρκοφάγο δεινόσαυρο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να κλονιστεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών. Σύμφωνα με τον δικηγόρο τους, πρέπει να δοθεί έγκριση από εμπειρογνώμονες για το αν είναι, εντέλει, ασφαλές το νησί ή όχι.

Οι εμπειρογνώμονες που επισκέπτονται το νησί είναι ο κυνικός μαθηματικός Dr Ian Malcolm (Jeff Goldblum), ο οποίος ασχολείται με τη μελέτη της θεωρίας του Χάους και οι παλαιοντολόγοι Dr Alan Grant (Sam Neill) και Dr Ellie Sattler (Laura Dern), οι οποίοι τη στιγμή που λαμβάνουν τη πρόσκληση βρίσκονται μπροστά σε μία σπουδαία ανακάλυψη οστών δεινοσαύρου. Βεβαίως, η μελέτη οστών δε μπορεί σε τίποτα να συγκριθεί με τη παρατήρηση ζωντανών οργανισμών. Μη χάνοντας στιγμή, αρπάζουν την ευκαιρία που τους δίνεται. Στο νησί θα βρεθούν και τα εγγόνια του Hammond, Tim και Lex Murphy.

Η σκηνοθεσία του Spielberg έρχεται σε απόλυτη αρμονία με τη μουσική επένδυση του John Williams. Αρχικά, ξαφνιάζει το θεατή προκαλώντας του τρόμο σε συνδυασμό με απορία για το τι θα ακολουθήσει. Έπειτα, αποκλιμακώνει απότομα την ένταση και για περίπου μέχρι τη μέση της ταινίας δημιουργεί μία ατμόσφαιρα χαλαρή και διασκεδαστική, χαρίζοντας μας στιγμές γέλιου μέσω των διαλόγων καθώς και αισθήματα δέους καθώς συντελούνται οι πρώτες επαφές με τους δεινοσαύρους. Ξαφνικά η ένταση ανεβαίνει ξανά με αφορμή μία τρομερή καταιγίδα που ξεσπάει στο νησί, κατά τη διάρκεια της οποίας όλα τα συστήματα ασφαλείας καταρρέουν. Οι εμπειρογνώμονες και τα εγγόνια του Hammond, βρίσκονται εκτεθειμένοι εντός του πάρκου με τους σαρκοβόρους δεινόσαυρους να κυκλοφορούν ελεύθεροι. Η χαλάρωση της έντασης συμβαίνει σχεδόν όσο απότομα έγινε και η δημιουργία της. Οι επιζώντες καταφέρνουν να ξεφύγουν από το αιμοβόρο νησί κι οι θεατές επιστρέφουν σε μία διάθεση ευφορίας.

Κατά τη διάρκεια της ταινίας, ο Spielberg θίγει μία ποικιλία θεμάτων, προσφέροντας μας αρκετή τροφή για σκέψη. Πρωτίστως, θίγει τον πάντοτε επίκαιρο προβληματισμό περί των ηθικών ορίων που διέπουν την επιστήμη της κλωνοποίησης. Ο συλλογισμός του Dr Malcolm: ‘God creates dinosaurs. God destroys dinosaurs. God creates man. Man destroys God. Man creates dinosaurs.’ στοχεύει σε μία ειρωνική κριτική της ανθρώπινης αλαζονείας. Μέχρι που οφείλει να φτάνει η επιστήμη και κατά πόσο έχει το δικαίωμα ο άνθρωπος να επεμβαίνει στο έργο της φύσης; Επίσης, θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε σε έναν κόσμο στον οποίο δεν θα κατείχαμε την κορυφή της τροφικής αλυσίδας; Τα οικονομικά έξοδα σαφέστατα δεν υπολογίστηκαν, το κόστος, όμως, που τυχόν θα είχε για το ανθρώπινο είδος το υπολόγισε κανείς; Όπως σαρκαστικά επισημάνει κι ο Dr Malcolm ‘if The Pirates of the Caribbean breaks down, the pirates don’t eat the tourists’.

Συνεχίζοντας, ακόμη ένα ζήτημα που γίνεται αντιληπτό είναι η γυναικεία ενδυνάμωση και χειραφέτηση. Η Dr Sattler φαίνεται να είναι η μόνη που έχει τη δύναμη να τους σώσει όλους από το να γίνουν το επόμενο γεύμα των σαρκοβόρων δεινοσαύρων. Ο Dr Grand φροντίζει τα δύο μικρά παιδιά, ο Dr Malcolm είναι αναγκασμένος να παραμείνει ακίνητος λόγω ενός τραυματισμού που έχει προηγηθεί ενώ ο Hammond φαίνεται να είναι αρκετά μεγάλος σε ηλικία για να τρέχει να σώσει τον εαυτό του σε μία ενδεχόμενη επίθεση. Τα λόγια της ‘We can discuss sexism in survival situations when I get back’ είναι χαρακτηριστικά του μηνύματος που επιθυμεί να περάσει ο Spielberg, ο οποίος φαίνεται να μην βασίζεται στο πρότυπο του άνδρα-ήρωα που έχει τη δύναμη να τους σώσει όλους. Το μοτίβο αυτό επαναλαμβάνεται όταν η Lex χακάρει το σύστημα και επαναφέρει όλα τα συστήματα ασφαλείας, καταφέρνοντας έτσι να τους γλιτώσει από έναν δεινόσαυρο, ο οποίος πίσω από τη πόρτα παλεύει να εισβάλει. Βέβαια, μέσω των παραπάνω φαίνεται παράλληλα να δημιουργεί ένα μοντέλο αντιθέσεων όχι μόνο μεταξύ ανδρών-γυναικών αλλά και  μεταξύ φύσης-ανθρώπου. Η γυναίκα είναι αυτή που αντικατοπτρίζει τη φύση ενώ ο άνδρας το ανθρώπινο είδος.

Ο Spielberg φαίνεται να δημιουργεί σχολή όσον αφορά τη θριαμβευτικά επιδέξια χρήση των special effects τα οποία, σε συνδυασμό με τα ηχητικά, καλύπτουν ένα τόσο μεγάλο εύρος της ταινίας που οι υποκριτικές ικανότητες των ηθοποιών συχνά μας αφήνουν αδιάφορους. Σε κάποιες σκηνές μοιάζουν με απλές καρικατούρες που τοποθετήθηκαν εντός του πλάνου απλά και μόνο για να ουρλιάζουν ή να τρέχουν.

Ίσως, εν έτει 2021, το να μιλάει κάποιος για άψογα ειδικά εφέ να μοιάζει ξεπερασμένο. Εν έτει 1993, όμως, η εμπειρία της προβολής έμεινε σίγουρα αξέχαστη. Ο Spielberg ήταν ο πρώτος σκηνοθέτης που κατάφερε να ενσωματώσει με τόσο αριστοτεχνικό τρόπο το cgi (computer-generated imagery) χαρίζοντας μία ταινία-ορόσημο για την Ιστορία του Κινηματογράφου. Ως θεατές, βρισκόμαστε μπροστά σε απόλυτα αληθοφανείς δεινοσαύρους οι οποίοι -μεταξύ άλλων- παίζουν κρυφτό με δύο παιδιά μέσα σε μία κουζίνα! Η ταινία -όχι τυχαία- κατάφερε να σπάσει τα ταμεία σε τοπικό και διεθνές επίπεδο και να κερδίσει μία θέση στη λίστα του αμερικανικού «All Time Domestic Box Office»[1].

Μία ταινία -σίγουρα όχι για μικρά παιδιά- μα για όλους εκείνους που επιθυμούν να νιώσουν ξανά έστω για λίγο παιδιά αφήνοντας τη φαντασία τους αχαλιναγώγητη να ταξιδέψει 65 δισεκατομμύρια έτη πίσω και να γίνει ένα με τον φανταστικό κόσμο που μας προσφέρει ο Spielberg.

Συντάκτρια: Κωνσταντίνα Χνάρη

[1] https://www.the-numbers.com/box-office-records/domestic/all-movies/cumulative/all-time