Jean Paul Gaultier

 Το Enfant Terrible της γαλλικής μόδας

Στις 24 Απριλίου  1952 γεννιέται στα προάστια του Παρισιού το enfant terrible της γαλλικής μόδας, ο Jean Paul Gaultier.  Με μία καριέρα που μετρά πενήντα χρόνια , ο Gaultier θα γίνει γνωστός για το κωνικό κορσε της Madonna, την επανεφεύρεση της γαλλικής μαρινιέρας και την προβοκατόρικη αισθητική του. Είναι ο σχεδιαστής που με την ενθουσιώδη διάθεση του πανηγυρίζει την δημιουργικότητα, το camp και την ελευθερία στην ανθρώπινη έκφραση. 

Από μικρό παιδί όπως ο ίδιος έχει διηγηθεί, τον μάγευαν οι κορσέδες και τα ρούχα της γιαγιάς του, η τηλεόραση και τα εντυπωσιακά show των cabaret. Στο λύκειο έστειλε τα σχεδιά του σε οίκους μόδας και στα δεκαωχτό του γενέθλια “ανακαλύφθηκε” και προσλήφθηκε από τον Pierre Cardin. Θα συνεχίσει την καριέρα του στο Jacques Esterel, στο Patou  και μετά ξανά στο Cardin. Το 1976 θα δημιουργήσει την πρώτη του συλλογή αλλά μόνο το 1982 θα μπορέσει με την χρηματική υποστήριξη του ιαπωνικού ομίλου Kashiyama να ιδρύσει τον ομώνυμο οίκο του. Από αυτήν την θέση θα μεγαλουργήσει και θα αναλάβει πολλά διαφορετικά project. Θα επιμεληθεί τα θρυλικά κουστούμια της περιοδίας Blonde Ambition της Madonna (1990), τα φουτουριστικά κουστούμια για την ταινία Fifth Element του Luc Besson, θα δημιουργήσει τα δικά του αρώματα, την δική του σειρα σε συνεργασία με τα Target αλλά και τα δικά του μπουκάλια Diet Coke. Ενώ από το 2003 ως το 2011 διετέλεσε κεντρικός σχεδιαστής για τον οίκο Hermés. Μετά από πολλά χρόνια στην μόδα, το 2015 ανακοίνωσε ότι παραιτείται από την συλλογή του Ready to Wear για να επικεντρωθεί στην Haute Couture συλλογή του , την οποία μόλις πέρυσι (2020) εγκατέλειψε για να συνταξιοδοτηθεί. 

Για να καταλάβουμε καλύτερα το ύφος του  αρκεί μόνο να δούμε τα τελευταία του show-συναυλίες που περιλάμβαναν όλα εκείνα τα στυλ με τα οποία είχε πειραμαστιστεί. Γιατί πραγματικά ο Gaultier μοιάζει να μην φοβήθηκε ποτέ να πάρει έμπνευση από το οτιδήποτε, όσο μικρό ή περιθωριακό και αν ήταν. Εμπνεύστηκε λοιπόν από την μαζική κουλτούρα, τα show girls, την υπο-κουλτούρα των gay clubs, το bdsm, την ψηφιακή επανάσταση, τον σουρεαλισμό, την punk , την rock και πολλά άλλα. Τα ρούχα του είναι ένα συνονθύλευμα από διαφορετικά στυλ και επιρροές. Επανεφεύρεσε κλασσικά μοτίβα, πχ την μαρινιέρα ή την γαλλική σημαία, έκανε τα εσώρουχα “εξωτερικά” ρούχα και αναθεώρησε τις σιλουέτες. Επίσης, δεν φοβήθηκε να παίξει με το φύλο και την σεξουαλική έκφραση. Ήταν από τους πρώτους που ήθελε να φτιάξει ανδρόγυνη συλλογή και από τους πρώτους που ήθελε να θέσει το αντρικό σώμα σαν αντικείμενο έλξης. Χρόνια πριν το “diversity” γίνει  σύνθημα στην βιομηχανία της μόδας, ο Gaultier είχε εισάγει ήδη αυθορμητα ποικιλία στα μοντέλα του. Σε όλα του τα show το ανθρώπινο σώμα εκπροσωπείται επάξια, καθώς δεν υπάρχει “κλειστό casting”, αλλά άνθρωποι όλων των  φυλών, ηλικιών και σωματότυπων μπορούν να συμμετάσχουν εφόσον είναι πρόθυμοι να δείξουν την μοναδικοτητά τους επί σκηνής. Για τον ίδιο λόγο οι “μούσες” του δεν είναι μόνο επαγγελματίες μοντέλα αλλά φίλες του όπως η Beth Ditto και η Rossy de Palma. 

Η Ελλάδα δεν του είναι άγνωστη. Ο ίδιος έχει επισκεφθεί πολλές φορές την χώρα μας και έχει κάνει φιλίες με ανθρώπους της “εγχώριας show biz”. Έχει σχεδιάσει το κουστούμι της Άννας Βίσσης για την συμμετοχή της στην Eurovision (φανερά επηρεασμένο από τα παραδοσιακά πουκάμισα και μοτίβα)  και έχει προσλάβει πολλούς Έλληνες για μοντέλα στα show του. Το αποκορύφωμα βέβαια της σχέσης του με την Ελλάδα ήταν η εκδήλωση στο Μουσείο Μπενάκη τον Απρίλιο του 2017.

Ο Gaultier είχε επισκεφθεί το μουσείο, μαγεύτηκε από την ενδυματολογική ελληνική παράδοση και από εκεί εμπνεύστηκε την Haute Couture συλλογή του για το 2006. Οι παραδοσιακές επιρροές στην συλλογή δεν μεταφράζονται όμως με την kitsch τουριστική αισθητική που έχουμε συνηθίσει, αλλά “ντύνουν”  αρχοντικά τα υφάσματα και τις στυλιστικές λεπτομέριες. Το show  άνοιξε με το περίφημο πλέον  look “Paris-Athènes”,  μια μίξη του μοντέρνου κουστουμιού και της φουστανέλας. Αν και ευχάριστη έκπληξη, δεν είναι τυχαίο που ο Gaultier άντλησε την εμπνευσή του από την ελληνική παραδοσιακή ενδυμασία. Γιατί όχι μόνο έφερε στο προσκήνιο ακόμα μία άγνωστη στο χώρο της μόδας πολιτισμική αναφορά όπως συνηθίζει. Αλλά επίσης χρησιμοποίησε την φουστανέλα, μία “φούστα” για άντρες, ένα δηλαδή από τα παραδοσιακά ενδύματα (όπως το σκωτσέζικο kilt) που δεν συμμορφώνεται στους έμφυλους κανόνες της μοντέρνας ευρωπαϊκής μόδας.

Σατιρικός, ευφάνταστος  και επαναστάτης ο Jean Paul Gaultier έφτασε από το «κακό παιδί» της μόδας να γίνει καταξιωμένο και εμπορικό όνομα.Όταν παρουσίασε για πρώτη φορά τις συλλογές του, η γαλλική μεγαλοαστική πελατεία αλλά και η αμερικάνικη αγορά δεν ήταν ανεκτικές με το εκκεντρικό avant garde ύφος του. Όταν βρισκόταν στον οίκο Patou δεν τον άφηναν να χρησιμοποιήσει μαύρα μοντέλα.  Όταν στο, ίσως καλύτερο του, show το 1995 περπάτησαν  μοντέλα στην εγκυμοσύνη τους και γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας προκλήθηκε σοκ. Ο Jean Paul Gaultier αυθεντικά και ελέυθερα δημιούργησε τον δικό του κόσμο όπου η μοναδικότητα του κάθε ατόμου λάμπει.