Για να ξεκινήσουν σωστά οι συστάσεις με την Δούκισσα της Πλακεντίας, πρέπει πρώτα να απαντηθεί το ποια είναι…Πλακεντία. Η Πλακεντία ή αλλιώς Πιατσένσα είναι πόλη στη βόρεια Ιταλία. Το πραγματικό όνομα της Δούκισσας ήταν Σοφί ντε Μαρμπουά-Λεμπρύν και έφερε τον τίτλο Δούκισσα της Πλακεντίας καθώς υπήρξε σύζυγος του Δούκα της Πλακεντίας.

Anne-Charles Lebrun

Ήταν Γαλλίδα ευγενής, κόρη του Γάλλου μαρκήσιου Francois Barbe (de) Marbois, διαπρεπούς πολιτικού και ένθερμη φίλη της Ελλάδας. Το 1802 η Σοφία παντρεύτηκε τον μετέπειτα στρατηγό Anne-Charles Lebrun (1775-1859) και το 1804 γεννήθηκε η μοναχοκόρη τους Ελίζα. Το νεαρό ζευγάρι είχε έντονη παρουσία στην αυτοκρατορική αυλή και διατηρούσε φιλολογικό σαλόνι στο οποίο σύχναζαν σημαντικοί διανοούμενοι της εποχής, όπως ο Ουγκό, ο Λαμαρτίνος κ.α. Ο γάμος της όμως με τον Lebrun δεν ήταν ευτυχισμένος.

Casimir Delavigne

Το 1824 οι δύο σύζυγοι ήλθαν σε διάσταση χωρίς όμως ποτέ να πάρουν διαζύγιο. Τότε η Σοφία εγκατέλειψε την Γαλλία και εγκαταστάθηκε στην Ιταλία συνοδευόμενη από τον θαυμαστή της, ρομαντικό ποιητή και φιλέλληνα Casimir Delavigne (1793-1843), τον οποίο όμως εγκατέλειψε όταν έφτασαν στην Γένοβα. Ωστόσο, ο Delavigne ήταν αυτός που μετέδωσε στη Σοφία τα φιλελληνικά του αισθήματα. Έτσι έγινε μέλος του Φιλελληνικού Κομιτάτου και πρόσφερε για τον Αγώνα του ’21, 23.000 φράγκα. Το 1826 γνώρισε στο Παρίσι τον Ιωάννη Καποδίστρια και εντυπωσιάστηκε από την προσωπικότητά του και τη μόρφωσή του. Το 1829 η Σοφία ήρθε στη χώρα μας μαζί με την Ελίζα και εγκαταστάθηκαν στην τότε πρωτεύουσα, το Ναύπλιο όπου και έμειναν 17 μήνες.

Με τον Κυβερνήτη φαίνεται ότι η Δούκισσα είχε ερωτική σχέση. Ωστόσο, για την προσωπική ζωή του Ιωάννη Καποδίστρια είναι γνωστός και ο έρωτάς του με τη Ρωξάνη Στούρτζα, με την οποία γνωρίστηκε το 1809. Σταδιακά η Δούκισσα μετατράπηκε σε φανατική αντίπαλο του Καποδίστρια λόγω της αυταρχικής του πολιτικής. Μήπως όμως η μεταστροφή της οφείλεται στη ‘’διατάραξη’’ των προσωπικών της σχέσεων με τον Κυβερνήτη; Αυτό είναι άγνωστο! Πάντως πρόσφερε διάφορα ποσά για τις ανάγκες της εκπαίδευσης και ίδρυσε σχολείο θηλέων που λειτούργησε αρχικά στην Αίγινα και στη συνέχεια στο Ναύπλιο. Βλέποντας την πολιτική ένταση να αυξάνεται στην Ελλάδα αναχώρησε με την κόρη της για την Ιταλία. Όταν δολοφονήθηκε ο Καποδίστριας η Δούκισσα εξέδωσε φυλλάδιο, από τη Φλωρεντία, στο οποίο τασσόταν υπέρ της δολοφονικής πράξης των Μαυρομιχαλαίων.

Από την Ιταλία, επέστρεψε στην Αθήνα το 1837, συντετριμμένη και εξαθλιωμένη, εξ αιτίας του χαμού της μονάκριβης της. Τι είχε συμβεί; Στη Βηρυτό, η Ελίζα αρρώστησε από πανώλη και μελαγχολία και μετά από ένα τριήμερο πέθανε! Έτσι, η Δούκισσα επιστρέφει και σοκάρει τη μικρή κοινωνία της Αθήνας. Η τραγική μάνα είχε ταριχεύσει το σώμα της αγαπημένης της Ελίζας και το είχε φέρει μαζί της. Δεν υπήρχε πιο ανατριχιαστικό θέαμα, από αυτό που αντίκριζαν οι Αθηναίοι, όταν επισκέπτονταν το σπίτι της Δούκισσας. Στο υπόγειο με τη χαμηλή θερμοκρασία, η Δούκισσα τοποθέτησε σε μια ξύλινη λάρνακα το ταριχευμένο κορμί της Ελίζας. Σε βιβλίο του για τη Δούκισσα της Πλακεντίας, ο Ι.Μ. Δραγούμης έγραφε: «Και τοποθετήσασα αυτήν εντός θαλάμου του οίκου της, επαραμυθείτο ορώσα αυτήν η τάλαινα μήτηρ…»

Δέκα χρόνια κράτησε το μαρτύριό της. Την παγερή όμως νύχτα της 19ης Δεκεμβρίου 1847 εξερράγη πυρκαγιά, την ώρα που έλειπε η Δούκισσα. Η φωτιά ξεκίνησε μάλλον από την λαμπάδα, κατ’ άλλη εκδοχή από μία σπίθα που ξεπήδησε από το τζάκι, έπεσε στα μεταξωτά υφάσματα και απλώθηκε στο δωμάτιο. Έτρεξαν οι γείτονες να τη σβήσουν, αλλά η ταριχευμένη σωρός της Ελίζας αποτεφρώθηκε. Ήταν το πολυτιμότερο από όλα τα αμύθητης αξίας τιμαλφή και κοσμήματα της Δούκισσας.

Όπως είπαμε, η αγάπη της Δούκισσας για την Ελλάδα ήταν μεγάλη. Ήδη από την εποχή που βρισκόταν στο Ναύπλιο είχε αρχίσει να αγοράζει γη στην Αθήνα, κάτι που συνέχισε όταν εγκαταστάθηκε στην πρωτεύουσα. Εκτός από την πόλη της Αθήνας έκανε αγορές και στην Πεντέλη. Οι αντιδράσεις από τη Μονή Πεντέλης, κάμφθηκαν με τη χορηγία από τη Δούκισσα διαφόρων έργων κοινής ωφελείας, όπως η διάνοιξη δρόμων στο Πεντελικό Όρος. Με χρήματα της Δούκισσας κατασκευάστηκε το 1841-1842 η γέφυρα της ρεματιάς του Χαλανδρίου από τον Αλέξανδρο Γεωργαντά (περ. 1800-1861) και τον σπουδαίο Δανό Κρίστιαν Χάνσεν. 

Η ίδια απεβίωσε το Μάιο του 1854 σε ηλικία 69 ετών. Η ταφή της έγινε στην Πεντέλη κοντά στη σημερινή πλατεία. Η εφημερίδα «Ελπίς» στις 17 Μαΐου 1854 έγραφε: «αι μικραί ιδιοτροπίαι της ουδένα έβλαψαν, πολλούς όμως ωφέλησαν και ουδαίν αφαιρούσι του σεβασμού τον οποίον το Κοινόν έφερεν προς αυτήν, ως γυναίκα ενάρετο και φιλάνθρωπον». Τα τελευταία έξι χρόνια της ζωής της διέμενε κατά κύριο λόγο στην Βίλα «Ιλίσσια», η οποία κατασκευάστηκε την περίοδο 1840-1848 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη και η οποία από το 1930 στεγάζει το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.

Πηγές: http://www.mixanitouxronou.gr/doukissa-tis-plakentias-i-tragiki-mana-pou-den-apodechthike-to-thanato-tis-thigateras-tis-tarichefse-tin-nekri-kori-tis-ke-zousan-mazi-stin-platia-omonias/ , https://www.protothema.gr/stories/article/920724/i-doukissa-tis-plakedias-i-zoi-oi-erotes-tis-kai-oi-thruloi-guro-ap-to-prosopo-tis/ , https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%BF%CF%8D%CE%BA%CE%B9%CF%83%CF%83%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%B1%CF%82