Γράφει ο Γρηγόρης Κατσαρός

Για να καταλάβουμε το πώς συνδέονται οι κοινωνικές αλλαγές με τον Πικάσο και πώς ο τελευταίος συνδέεται με τη μόδα, θα πρέπει πρώτα να κάνουμε μια σύντομη αναδρομή στο παρελθόν για να αντιληφθούμε το ιστορικό πλαίσιο.

Πηγή: Harper’s Bazaar

Πώς ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος επηρέασε την Τέχνη; Η λήξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου σηματοδότησε το ξεκίνημα ενός νέου κόσμου. Ήρθε η εποχή των αλλαγών, η εισαγωγή του τρένου, του αυτοκινήτου, του αεροπλάνου καθώς και της εξέλιξης των  επιστημών με την Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν, την γέννηση της Ψυχανάλυσης από τον Φρόιντ και τις θεωρίες του Μαρξ.

Έπειτα η τέχνη άρχισε να αντικατοπτρίζει αυτές τις αλλαγές. Οι καλλιτέχνες του 20ου αιώνα, ως μέρη του συνόλου, τείνουν όλο και  περισσότερο προς το λιγότερο προφανές. Η ομορφιά πλέον δεν κρύβεται σε ένα «όμορφο» αντικείμενο, αλλά στην αντίληψη και αισθητική του καλλιτέχνη, αφού μέσα από τα έργα ανακύπτουν ανησυχίες, προσδοκίες, ελπίδες και ερωτήματα.

Και ερχόμαστε στον Πικάσο. Έναν από τους σπουδαιότερους σύγχρονους εικαστικούς, που από νεαρή ηλικία μπορούσε να ζωγραφίσει τα πάντα.

Πικάσο και Κυβισμός. Ο Κυβισμός γεννήθηκε από τον Πικάσο μέσα από το έργο του «Δεσποινίδες της Αβινιόν» κάπου το 1906-1907.

Οι Δεσποινίδες της Αβινιόν, Πικάσο

Όπως αναφέρεται στο βιβλίο Ιστορία της Τέχνης «Αναζητώντας καινούριες σχέσεις ανάμεσα στην πραγματικότητα και στη  ψευδαισθητική της αναπαράσταση, οι κυβιστές ζωγράφοι αρνούνται να ‘’εξαπατήσουν’’ το μάτι και να παρουσιάσουν τα πράγματα ‘’σαν πραγματικά’’. Αφού η ζωγραφική επιφάνεια είναι δισδιάστατη, κάθε ψευδαισθητική παράσταση του βάθους είναι ψευδής. Ψευδής, όμως, ή ελλιπής είναι και η παρουσίαση ενός αντικειμένου μόνο από τη μία του όψη.»

Με άλλα λόγια στον κυβισμό, με αυτή τη λιγότερο προφανή προσέγγιση, το αντικείμενο διαλυμένο στο επίπεδο του πίνακα και αναλυμένο σε μικρά λεπτότατα κομμάτια, επιδιώκεται να εμφανιστεί όπως είναι στην πραγματικότητα και όχι όπως φαίνεται. Γι’ αυτό παρουσιάζεται από πολλές οπτικές συγχρόνως! Άρα, ο κυβισμός δεν είναι απλώς γραμμές σε έναν καμβά, είναι η απεικόνιση της οπτικής, που συνειδητά έχει επιλέξει ο καλλιτέχνης.

 Πικάσο, Κυβισμός και Μόδα.

Τα βασικά χρώματα που χρησιμοποιούνταν στον αναλυτικό και συνθετικό κυβισμό ήταν τα γκρι, πράσινα, καφέ και ωχρά (σιδηρούχα γήινα χρώμα) χρώματα και αργότερα τα μπλε και κόκκινα που εξακολουθούσαν να είναι, παρόλα αυτά, μουντά και εξέφραζαν τη θλίψη του Α’ Π.Π . Οι επιλογές των πιο “μουντών” χρωμάτων και η πιο απλή, αλλά ταυτόχρονα σύνθετη αισθητική του κυβισμού, όπως είπαμε, προήλθε από τις έντονες κοινωνικές αλλαγές μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι γυναίκες δεν νοιάζονταν πια τόσο για τα περίτεχνα και “παραμυθένια” φορέματα της Βικτωριανής εποχής και αυτό σε συνδυασμό με τις νέες μορφές τέχνης οδήγησε τους σχεδιαστές μόδας στην ενσωμάτωση των νέων δεδομένων στα ρούχα. Αρκεί να συγκρίνουμε τα σκίτσα φορεμάτων των δύο εποχών για να καταλάβουμε τη διαφορά:

Πηγή: International Journal of Textile and Fashion Technology (IJTFT)

Ο κυβισμός, όμως, πέρα από τα ρούχα της εποχής επηρέασε και σύγχρονους σχεδιαστές που επέλεξαν να αναβιώσουν τα έργα του Πικάσο στα ρούχα.

Oscar de la Renta / 2012

Πηγή: Vogue Runway

Moschino Φθινόπωρο 2020

Πηγή: Artnet News