Η “Συβαρίτισσα”, από το Μίλτο για τη Λιλή
Το τραγούδι “Συβαρίτισσα”, είναι (και!) ένα τραγούδι που έγραψε και ερμήνευσε, ο Μίλτος Πασχαλίδης, και συμπεριλαμβάνεται στον δίσκο του 2001 «Βυθισμένες άγκυρες». Όπως προδίδει ο τίτλος του, είναι αφιερωμένο στη Λιλή Ζωγράφου. «Συβαρίτισσα» λέγεται (και!) το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Ζωγράφου που εκδόθηκε το 1987 και για το οποίο, ο κριτικός λογοτεχνίας Δημοσθένης Κούρτοβικ χαρακτήρισε την Ζωγράφου ως την «σκοτεινή θεά Εκάτη της λογοτεχνίας μας».
Ο Μίλτος Πασχαλίδης, στο βιβλίο του “Αγύριστο Κεφάλι – Ο Άλκης Αλκαίος που γνώρισα” αφηγείται την ιστορία του τραγουδιού :«Με τη Λιλή Ζωγράφου αναπτύξαμε μια φιλική σχέση δύο χρόνια πριν τον θάνατό της. Παρακολουθούσε τους Χαΐνηδες, το συγκρότημα που είχαμε φτιάξει στην Κρήτη, και της άρεσαν πολύ τα τραγούδια μας. Επιζητούσε να κάνουμε παρέα. Περνούσαμε πολλές ώρες κουβεντιάζοντας και έμαθα πολλά για τη μυθιστορηματική ζωή της. Αυτά που έχει γράψει στα βιβλία της είναι ένα μικρό μόνο ποσοστό από εκείνα που έχει πραγματικά ζήσει.Κάποιο βράδυ ήμασταν σε ένα ρακάδικο στο Ηράκλειο και της τραγουδούσα τον «Ερωτόκριτο» με ένα μαντολίνο. Εκείνη έπινε ρακί και κάπνιζε κάτι slim τσιγάρα, βρίζοντας τον γιατρό της που της είχε απαγορέψει τα βαριά τσιγάρα και το βαρύ αλκοόλ. Ελεγε χαριτολογώντας: «Φαντάσου να μου κόψει και το sex». Ηταν κοντά στα ογδόντα…Την πήγα σπίτι της εκείνο το βράδυ, και το επόμενο πρωί μού τηλεφώνησε μια φίλη, γιατρός από το νοσοκομείο του Ηρακλείου, και με ρώτησε αν είχα δει τη Λιλή τελευταία. Της είπα πως την είχα δει το προηγούμενο βράδυ και ήταν πολύ καλά. Η Λιλή είχε μεταφερθεί στο νοσοκομείο με εγκεφαλικό. Ταράχτηκα πολύ, κάθισα και έγραψα το τραγούδι, και είναι από τις ελάχιστες φορές που δεν έχω αλλάξει ούτε λέξη από την πρώτη γραφή ενός τραγουδιού. Το τραγούδι δεν το άκουσε ποτέ, έφυγε μετά από δεκαπέντε μέρες. Εικάζω πως μπορεί να ήμουν ο τελευταίος που την είδε ζωντανή – εννοώ πριν το εγκεφαλικό».
Για την ιστορία, οι Συβαρίτες ήταν κάτοικοι της αρχαίας ελληνικής αποικίας Σύβαρις στην Κάτω Ιταλία. Οι κάτοικοί της είχαν τη φήμη ανθρώπων με ιδιαίτερη ροπή προς τη χλιδή, την ευδαιμονία και τις παντός είδους απολαύσεις. Αργότερα δημιουργήθηκε ο όρος «συβαριτισμός» για να περιγράψει την καλή ζωή, τη φιληδονία και την πολυτέλεια, αλλά και τη μαλθακότητα λόγω της υπερβολής στην απόλαυση.
**Λίγα Λόγια για τη Λιλή Ζωγράφου: Γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου του 1922 και ήταν Ελληνίδα δημοσιογράφος, λογοτέχνιδα, δοκιμιογράφος, θεατρική συγγραφέας και πολιτική ακτιβίστρια, ένθερμη υποστηρίκτρια του γυναικείου κινήματος. Στα βιβλία της, εξέτασε ειδικότερα τη θέση της γυναίκας στην Ελληνική κοινωνία του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα. Κεντρικά θέματα του έργου της συνιστούν η προσωπική ελευθερία, η ελευθερία του λόγου, η σεξουαλική καταπίεση και η σεξουαλική απελευθέρωση. Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, η Ζωγράφου συμμετείχε στο κίνημα της Εθνικής Αντίστασης και εναντιώθηκε στο Ναζισμό· φυλακίστηκε ούσα έγκυος και γέννησε στη φυλακή. Η Ζωγράφου κατέκρινε ανοιχτά το Καθεστώς των Συνταγματαρχών του 1967-1973· το βιβλίο της «Επάγγελμα Πόρνη» ήταν μια καυστική μαρτυρία της ζωής επί Χούντας.
Πέθανε στις 2 Οκτωβρίου 1998, ύστερα από οξύ εγκεφαλικό στο Ηράκλειο της Κρήτης. Στη διαθήκη της, η Ζωγράφου όρισε ως δικαιούχους των πνευματικών δικαιωμάτων των έργων της τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια αλλά και τα Παιδικά Χωριά SOS Ελλάδος.
“Συβαρίτισσα”
Στίχοι – Μουσική: Μίλτος Πασχαλίδης
Σε γνώρισα κάποια βραδιά
παραμονές του Κλήδονα
σε κάποια γειτονιά που δεν ξεχνάω
ήμουν παιδί στα δεκαεννιά
τα χείλη μου ξεκλείδωνα
να πίνω να φιλώ και να ρωτάω
Μια τσικουδιά και άλλη μια, πενήντα χρόνια διαφορά
πενήντα χρόνια τσαμπουκά κι ευαισθησία
κι ότι μας έδεσε κρυφά, από την πρώτη τη ματιά
είναι του έρωτα η αδιάκοπη θυσία
Άκουσα νέα τρομερά, της Αρετούσας τα παιδιά
βγάλαν τα μάτια τους για ένα χωράφι προίκα
ο Οδυσσέας εμπρηστής, ο Προμηθέας νταβατζής
κι ο Ερωτόκριτος υπάλληλος του ΙΚΑ
Σου φέρνω έναν παλιό σκοπό, ένα τραγούδι σαν κι αυτό
και το λαγούτο μου θα κάνω εγώ κομμάτια
να ξέρεις, θα ‘χω στην καρδιά εκείνη τη ζεστή αγκαλιά
κι αυτά τα πύρινα, τα φλογερά σου μάτια
Καλή σου νύχτα εκεί ψηλά, αχ Συβαρίτισσα κυρά
κι όλα τα λόγια μου σκορπίσματα του αέρα
κι όσα δεν πρόλαβα να πω, νομίζω ήτανε γραφτό
Η αγάπη πάλι άργησε μια μέρα
Πηγές: Μίλτος Πασχαλίδης, ΑΓΥΡΙΣΤΟ ΚΕΦΑΛΙ, Ο Άλκης Αλκαίος που γνώρισα…, Εκδόσεις ΚΨΜ
Βικιπαίδεια
