Η Μαρία Μιχαλοπούλου είναι είκοσι τεσσάρων ετών και σπουδάζει στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο τμήμα Θεολογίας. Οι γονείς της κατάγονται από τη Σαντορίνη και τις Σέρρες, ενώ εκείνη γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Εδώ και τέσσερα χρόνια εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα και παράλληλα αποφάσισε να κάνει ένα από τα όνειρά της πραγματικότητα, εκδίδοντας το πρώτο της μυθιστόρημα. Το βιβλίο της με τίτλο “Μια βόλτα στον παράδεισο” κυκλοφόρησε το 2021 από τις εκδόσεις Υδροπλάνο.

Την Μαρία Μιχαλοπούλου γνωρίσαμε, αρχικά, μέσα από τον Διαγωνισμό Πεζογραφίας της σελίδας μας και σήμερα έχουμε την χαρά να κουβεντιάζουμε μαζί της για το πρώτο της συγγραφικό “παιδί”!

Μαρία, Πότε ξεκίνησες να γράφεις και πώς πήρες την απόφαση να προχωρήσεις στην έκδοση του πρώτου σου βιβλίου; 

Νομίζω πως πάντα έγραφα. Ήμουν το κορίτσι που με ρωτούσαν οι νονές μου «τι θέλεις για δώρο;» και, εκτός από κούκλες, έλεγα πως θέλω ένα ημερολόγιο, ώστε να γράφω πως περνούσε η κάθε μου μέρα! Πλέον έχω πολλά τέτοια ημερολόγια, και ακόμα και σήμερα, όταν νιώθω την ανάγκη να εκφραστώ μέσα από το γράψιμο, το ημερολόγιό μου είναι εκεί και με περιμένει! Βέβαια δεν έχει καμία σχέση το να γράφεις πως πέρασες τη μέρα σου ή να γράφεις διάφορες σκέψεις σου, με το ξεκινάς να γράφεις κάτι “φανταστικό”. Τώρα, αν με ρωτάς, πότε ξεκίνησα να γράφω το πρώτο μου μυθιστόρημα, θα σου πω πως ξεκίνησε το Μάιο του 2019. ΝΑΙ ΚΙ ΟΜΩΣ! Δεν ξεκίνησα μέσα στην καραντίνα, όπως πολλοί πιστεύουν, απλώς εμένα με βοήθησε πολύ στο να το ολοκληρώσω και να το επιμεληθώ.

Η απόφαση να εκδώσω τελικά αυτό που είχα γράψει, δεν ήταν μια απόφαση που ήρθε από την πρώτη σελίδα όταν το ξεκίνησα. Θέλω να πω πως δεν ήταν σκοπός μου αυτός. Πέρασε καιρός για να το πάρω απόφαση. Όταν το ολοκλήρωσα και το διάβασα όλο από την αρχή, είπα στον εαυτό μου πως θέλω να το δω σε βιβλίο και πως αυτό θα είναι η ευκαιρία να γίνει το πρώτο μου βιβλίο! Κι έτσι έγινε!

Υπάρχει κάποια αφορμή-έμπνευση πίσω από την ιστορία του βιβλίου; Γενικά από που αντλείς την έμπνευσή σου;

Συγκεκριμένα για το βιβλίο μου δεν υπάρχει κάτι που να με ώθησε να το ξεκινήσω, ούτε καν θυμάμαι πως μου ήρθε η ιδέα να ξεκινήσω και πάλι να γράφω. Αυτό που σίγουρα θυμάμαι, είναι πως η αρχική – κεντρική ιδέα δεν είχε καμία σχέση με το τελικό αποτέλεσμα. Το είχα τελείως διαφορετικά στο μυαλό μου, απλώς οι ήρωες με οδήγησαν στην τελική εξέλιξη των γεγονότων.

Γενικά δεν θα έλεγα ότι αντλώ από κάπου έμπνευση. Μπορεί να με εμπνεύσει οτιδήποτε. ένα τραγούδι, ένα βιβλίο, μία εικόνα- φωτογραφία, μία συζήτηση, ή ακόμα και τίποτα απολύτως. Μπορεί να είμαι απλά ξαπλωμένη στο κρεβάτι μου και να μου έρθει κάποια ιδέα, που να με κάνει να πω «Αυτό θα μου άρεσε για κεντρική ιδέα ενός βιβλίου». Έχω πολλές τέτοιες “ιδέες” στο σημειωματάριό μου.

Ποιο ήταν το συναίσθημα όταν έπιασες στα χέρια σου το πρώτο αντίτυπο;

Νομίζω δεν θα την ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου εκείνη τη στιγμή. Ήμουν διακοπές στην Πάργα. Το βιβλίο μου ήξερα πως σε λίγες μέρες θα κυκλοφορούσε και πραγματικά ανυπομονούσα τόσο πολύ για τη στιγμή που θα το κρατούσα στα χέρια μου. Μετά την Πάργα είχα κανονίσει να πάω στην Κέρκυρα, ένα νησί που ταξιδεύει και η Αλίκη, η ηρωίδα του βιβλίου μου, και έτσι ήλπιζα να το έχω μαζί μου. Και τελικά το είχα! Ευχαριστώ τόσο πολύ το αγόρι μου που μου έκανε την ωραιότερη έκπληξη, που μου έχει κάνει ποτέ, και που τα κανόνισε όλα έτσι, ώστε να το βρω ένα πρωί δίπλα στο κομοδίνο μου.

Τα συναισθήματά μου εκείνη τη στιγμή δε νομίζω πως διαφέρουν από τους υπόλοιπους πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς! Απίστευτη χαρά, περηφάνεια, ένιωσα πως επιτέλους οι “κόποι” μου ανταμείβονται. Το κρατούσα και δεν το πίστευα. Διάβαζα το όνομά μου στο εξώφυλλο και νόμιζα πως ήταν κάποιας άλλης. Έκλαιγα και έτρεμα ταυτόχρονα! Συναισθήματα πρωτόγνωρα, αλλά φυσικά ευχάριστα. Ακόμη και τώρα που το έχω δίπλα μου δεν μπορώ να το πιστέψω!

Η συγγραφέας σε πρόσφατη υπογραφή βιβλίων.

Τα ταξίδια έχουν πρωταγωνιστικό (έως και καθοριστικό) ρόλο στο βιβλίο. Ειδικά σε μία εποχή πανδημίας που μας έλειψαν, ποια θεωρείς ότι είναι η επίδρασή τους στην ζωή των ανθρώπων; 

Εγώ ταξιδεύω με τη φαντασία μου μέσω των βιβλίων! Ειδικά τώρα στην καραντίνα ήταν το μοναδικό ταξίδι που μπορούσαμε να κάνουμε! Γενικά όμως, και χωρίς να έχω κάνει πολλά ταξίδια στη ζωή μου, θεωρώ πως η επίδρασή τους στη ζωή μας μπορεί κάποιες φορές να είναι καθοριστική, όπως συμβαίνει και στο βιβλίο μου! Πολλές φορές μας βοηθάνε στις σκέψεις και τους προβληματισμούς μας, πέρα από την αναψυχή και την διασκέδαση που είναι τα αυτονόητα. Τέτοια ταξίδια έκανε και η Αλίκη γεμάτα σκέψεις αλλά και εμπειρίες. Το μόνο σίγουρο είναι πως οι μέρες που ζούμε είναι δύσκολες και για τους ταξιδιώτες της ζωής, αλλά και για τους ταξιδιώτες της ψυχής, ελπίζοντας όμως πάντα σε καλύτερες μέρες!

Η έννοια της αμαρτίας με ποια σημασία υπάρχει στο βιβλίο; Και πώς νοηματοδοτείς τον Παράδεισο;

Η αμαρτία μεταφράζεται από τον καθένα διαφορετικά. Συνήθως συνδυάζουμε την αμαρτία με τη θρησκεία και την εκκλησία. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Χρησιμοποιούμε την έννοια της “αμαρτίας” καμιά φορά για να δείξουμε πόσο κρίμα είναι ένας άνθρωπος να περνάει τόσα πάθη και τόσες δυσκολίες. Λέμε «Τι αμαρτίες πληρώνω;» Πάλι, βέβαια, μπαίνει η θρησκεία στη συζήτησή μας. (Δεν φταίω εγώ! Ίσως με έχουν επηρεάσει οι σπουδές μου, ούσα φοιτήτρια Θεολογίας!) Στο βιβλίο μου υπάρχει μέχρι και στον τίτλο κρυμμένη αυτή η λέξη. Υπάρχει με μία άλλη έννοια, αυτή του Παραδείσου. Γενικά και στη ζωή, αλλά και στο μυθιστόρημά μου κυριαρχεί η εξής αλληλουχία: Αμαρτία-Μετάνοια-Παράδεισος.

Έτσι λοιπόν, η σημασία της λέξης στο βιβλίο είναι συνώνυμη με την παραβατικότητα και κάποιες φορές με την ανηθικότητα. Υπάρχουν φορές που η καρδιά μάς οδηγεί στην αμαρτία. Το μυαλό, όντας πιο λογικό, μάς οδηγεί στο σωστό δρόμο. Όχι πάντα, διότι κι αυτό μπερδεύεται συχνά σε σκέψεις και δεν ξέρει τι να κάνει. Αυτό συμβαίνει και με τους ήρωές μου στο βιβλίο. Ακολουθούν την καρδιά τους πολλές φορές κι αυτή είναι η αμαρτία τους!

Όσον αφορά τον Παράδεισο, είναι μία λέξη που γενικά μου αρέσει πολύ. Μόνο που την ακούω και την διαβάζω με γαληνεύει και με ταξιδεύει. Συγκεκριμένα όμως στο βιβλίο, ο “Παράδεισος” είναι η κλασσική έννοια του Παραδείσου. Τίποτα το περίπλοκο, τίποτα το διαφορετικό. Η Αλίκη ταξιδεύει νοητά, στην αρχή, μέχρι εκεί μέσω των ονείρων της και στο τέλος επιλέγει τον δικό της επίγειο Παράδεισο. Αυτές οι βόλτες όμως που κάνει κάθε τόσο, είναι για την ίδια πολύ σημαντικές, αφού κατά την επιστροφή, αποφασίζει να ξεκινήσει ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή της ή να συνεχίσει κάτι που έχει αφήσει πίσω. Στον Παράδεισο βέβαια, βρίσκεται πάντα κάποιος να την περιμένει. Ένα πολύ αγαπημένο της πρόσωπο, το οποίο γίνεται εν τέλει ο φύλακας άγγελός της. Παράδεισος= γαλήνη! Αυτό κρατείστε.

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει μια σελίδα με τον τίτλο “Σκέψεις”. Τι σε ώθησε να την προσθέσεις και ποιο είναι το κάλεσμα που απευθύνει στον αναγνώστη;

Ήταν μία προσωπική χάρη που ζήτησα από τις εκδόσεις Υδροπλάνο. Όπως αναφέρω χαρακτηριστικά και στην εισαγωγή του βιβλίου μου: Διαβάζω βιβλία από μικρή ηλικία και κάποια από αυτά, ίσως και τα περισσότερα, τα έχω διαβάσει και δύο ή και τρεις φορές. Ακόμη και σε αυτά, που με την πρώτη ανάγνωση δεν με ενθουσίασαν, έδωσα μια δεύτερη ευκαιρία! Μπορεί την πρώτη φορά που είπα πως θα διαβάσω ένα βιβλίο, να μην ήμουν έτοιμη να το κάνω, να είχα άλλες σκέψεις, να μην του έδωσα την προσοχή που του άξιζε. Μπορεί τότε να ήμουν ερωτευμένη και να έβλεπα τα γεγονότα με άλλο μάτι. Ή μπορεί να ήμουν στενοχωρημένη ή θυμωμένη με κάτι και να στάθηκα σε κάποιο σημείο του βιβλίου, χάνοντας την ουσία του. Γράφοντας, λοιπόν, τις σκέψεις σας σε μια πιθανή δεύτερη ανάγνωση μετά από καιρό, θα θυμάστε τι είχατε ανάγκη να κρατήσετε εκείνη την περίοδο που το διαβάσατε. Και ίσως στην δεύτερη ανάγνωση του βιβλίου, αλλά και των σκέψεών σας, να δείτε πως τα συμπεράσματα, τα ερωτήματα και οι σκέψεις, που εσείς οι ίδιοι γράψατε (!), είναι τελείως διαφορετικά από αυτά που τώρα έχετε ανάγκη να αποτυπώσετε στο χαρτί! Πιθανόν, γιατί τότε θέλατε να το δείτε από μια άλλη οπτική γωνία. Αυτή είναι και η μαγεία των βιβλίων, ακόμη κι αυτών που έχουμε ήδη διαβάσει!

Μου έχει τύχει πολλές φορές να έχω διαβάσει το ίδιο βιβλίο δύο και τρεις φορές σε διαφορετικές ηλικίες (παίζει το ρόλο του κι αυτό) και να έχω βγάλει τελείως διαφορετικά συμπεράσματα ή να έχω προσεγγίσει ένα θέμα τελείως διαφορετικά. Αυτό καλώ και τον αναγνώστη του δικού μου βιβλίου να κάνει! Να γράψει, δηλαδή, σκέψεις που του άφησε είτε ολόκληρο το βιβλίο, είτε κάποια σκηνή, είτε οτιδήποτε θέλει εκείνος, και θα διαπιστώσει και μόνος του αυτό που σας λέω παραπάνω. Είναι κάτι μαγικό, πιστεύω. Τουλάχιστον εμένα με ιντριγκάρει και θα μου άρεσε να υπήρχε σαν ιδέα και σε άλλα βιβλία.

Θεωρείς ότι οι διαγωνισμοί πεζογραφίας ή ποίησης αποτελούν κίνητρο για να ξεκινήσει κάποιος να γράφει;

Κίνητρο θεωρώ πως δίνει σε εκείνον που θέλει να το κάνει και δεν ξέρει από που να ξεκινήσει ή σε εκείνον που απλά θέλει να γράψει και κάτι διαφορετικό. Πριν λίγους μήνες βραβεύτηκα από τις εκδόσεις Ηλιαχτίδα στον πρώτο τους διαγωνισμό διηγήματος. Είχα την χαρά και τιμή να βρίσκομαι ανάμεσα σε πολύ καταξιωμένους ανθρώπους, οι οποίοι ουδεμία σχέση είχαν με την συγγραφή. Εννοώ ως επάγγελμα. Μέσω αυτής της βράβευσης και διαβάζοντας αργότερα τα διηγήματα που βραβεύτηκαν, κατάλαβα πως, αν όχι όλοι, οι περισσότεροι έχουν την ανάγκη να γράφουν και να εκφράζονται μέσα από τα κείμενά τους, ανεξαρτήτου ηλικίας, φύλου και επαγγέλματος. Γι’ αυτό αγαπώ αυτόν τον χώρο, διότι δεν υπάρχουν όρια και περιορισμοί!

Θεωρείς ότ είναι εύκολο σε αυτές τις νέες συνθήκες να κυνηγάς τα όνειρά σου;

Είναι πολύ εύκολο, όταν τα όνειρα είναι υπαρκτά και εντός πραγματικότητας. Τις συνθήκες τις φτιάχνεις εσύ και σιγά σιγά αρχίζεις να χτίζεις! Όνειρο, για μένα, σημαίνει έντονη επιθυμία. Κάθε ένας από εμάς μπορεί να κάνει πολλά όνειρα για το μέλλον. Είναι στο δικό του χέρι, να δει και να αποφασίσει ποια από αυτά τα όνειρα μπορεί να πραγματοποιήσει τώρα, ποια αύριο και ποια θα αφήσει ανεκπλήρωτα. Προσωπική μου άποψη: Ο άνθρωπος που δεν έχει ανεκπλήρωτα όνειρα είναι ο πιο ευτυχισμένος. Το μότο μου: Κυνήγα τα όνειρά σου, όσο τρελά κι αν είναι!
Αυτό κάνω και εγώ ή τουλάχιστον αυτό προσπαθώ να κάνω. 

Έχεις σχεδιάσει το επόμενό σου βήμα; Συνεχίζεις να γράφεις;

Φυσικά και από τη στιγμή που μπήκε το μικρόβιο της συγγραφής, νομίζω δεν θα βγει ποτέ! Έχω ξεκινήσει ήδη το δεύτερό μου μυθιστόρημα, απλώς δεν κυλάει τόσο γρήγορα όσο κύλησε το πρώτο, διότι πλέον ασχολούμαι και με διαγωνισμούς διηγημάτων, κυρίως, οπότε κι αυτά θέλουν το χρόνο τους. Όπως και με το πρώτο, έτσι και με το δεύτερο όταν έρχεται η έμπνευση και η όρεξη, μόνο τότε παίρνω την απόφαση να γράψω. Υπό πίεση δεν πρόκειται να γίνει μία καλή και σωστή δουλειά. Αυτό πιστεύω εγώ και γι’ αυτό και μου αρέσει αυτός ο χώρος, διότι δεν σε πιέζει κανένας και τίποτα. Είναι ένα χόμπι, το οποίο έχει γίνει πλέον κάτι σαν δεύτερό μου επάγγελμα.

Ένα δικό σου αγαπημένο βιβλίο και μία αγαπημένη φράση από το βιβλίο σου που να σε εκφράζει;

Η πιο δύσκολη ερώτηση νομίζω! Πώς να επιλέξω μέσα στα τόσα που έχω διαβάσει; Χωρίς να είναι απόλυτο, θα πω το βιβλίο «Ο μικρός Πρίγκιπας». Θα σου μιλήσω ειλικρινά. Θεωρώ πως έχω διαβάσει και καλύτερα βιβλία από αυτό, όμως δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου, όταν διαβάσαμε στο γυμνάσιο το απόσπασμα με την αλεπού και τον Πρίγκιπα, πόσο είχα ανατριχιάσει. Με άγγιζε η κάθε λέξη της κάθε πρότασης. Ήταν τρομερό συναίσθημα και μπορεί, όπως είπα, να έχω διαβάσει καλύτερα βιβλία στο σύνολό τους, όμως κανένα δεν έχει καταφέρει να με κάνει να νιώσω, όπως εκείνο το απόσπασμα. Εννοείται πως πλέον δεν λείπει από τη βιβλιοθήκη μου.

Όσον αφορά την αγαπημένη μου φράση, δεν ξέρω αν είναι η αγαπημένη μου, είναι σίγουρα όμως κάτι που πιστεύω ότι ισχύει. Η φράση αυτή είναι η εξής: «Κανείς δεν μπορεί να αλλάξει κάποιον, αν δεν θέλει ο ίδιος να αλλάξει.» Πόσες φορές έχουμε προσπαθήσει να αλλάξουμε κάποιον και τελικά απογοητευόμαστε όταν βλέπουμε πως οι κόποι μας πήγαν στράφι; Μα αν κάτσεις και σκεφτείς λίγο πιο λογικά, θα δεις πως κανείς από τους δυο δεν πρέπει να στενοχωριέται ή να πιέζεται. Μπορείς απλά να συμβιβαστείς, αλλιώς μπορείς να φύγεις!

Επιμέλεια συνέντευξης: Δέσποινα Γεώργα.