Όπως προϊδεαστήκατε ήδη από τον τίτλο, οι ρετρό συνταγές (50s~70s) που ακολουθούν είναι εξωφρενικές ακόμα και για τους πιο ανοιχτόμυαλους με τα πιο γερά στομάχια.

Όταν σκεφτόμαστε ρετρό dinner party το μυαλό μας ίσως πάει σε σκηνές από το Mad Men με καλοντυμένους ανθρώπους να καπνίζουν ασύστολα σε mid-century σικάτα σαλονάκια, γύρω από ψηλόλιγνα ποτήρια martini και γαρίδες κοκτείλ. Είναι μια γοητευτική σίγουρα εικόνα της ιδιαίτερης δεκαετίας του 50.


Το τι έτρωγαν όμως σε αυτά τα κατά τα άλλα κομψά dinner parties μπορεί να σας ξαφνιάσει.

Ρολό χοιρινό με ψητά μακαρόνια, σουφλέ αγγουριού σε ζελέ και κιμάς σε ζελέ με ελιές ήταν κάποια από τα πιάτα που μία καλή οικοδέσποινα θα σέρβιρε για να εντυπωσιάσει τους καλεσμένους της.

Τα τελευταία χρόνια η retro-μανία έχει φέρει ξανά αυτές τις συνταγές στο προσκήνιο καθώς bloggers, youtubers και απλοί μάγειρες ανακαλύπτουν και δοκιμάζουν πειραματικά αυτές τις συνταγές από το παρελθόν. Τα αποτελέσματα είναι βέβαια σπανιώς θετικά.

Η ερώτηση που προκύπτει λοιπόν βλέποντας αυτά τα πιάτα είναι μία: γιατί οι retro συνταγές ήταν τόσο περίεργες;

Μεταπολεμικές Υπερβολές

Ο προ μεταπολεμικός κόσμος λειτουργούσε με ελλείψεις σε τρόφιμα και άλλα υλικά. Όχι μόνο γιατί η παραγωγή, η τεχνολογία και η μεταφορά τροφίμων δεν είχαν μαζικοποιηθεί αρκετά αλλά και γιατί το κράτος επέβαλε ελλείψεις σε καιρούς οικονομικής κρίσης και πολέμου.

Έτσι την δεκαετία του πενήντα όταν αυτοί οι περιορισμοί σταμάτησαν να υπάρχουν, οι άνθρωποι λαχταρούσαν την υπερβολή και την χλιδή. Γι’ αυτό πολλά από τα πιάτα της εποχής που ακόμα τρώμε σήμερα, όπως το φιλέτο diane ή τα στρείδια rockefeller, είναι πνιγμένα στο βούτυρο και το κονιάκ.

Για να αντλήσουν έμπνευση για τα μοντέρνα dinner parties τους, η νέα μεσαία τάξη εμπνεύστηκε από την βικτωριανή ανώτερη τάξη που οργάνωνε δείπνα χωρίς ελλείψεις αλλά και με εντυπωσιακούς στολισμούς και κάθε επισημότητα.

Καταραμένο Art de la Table

Εδώ εξηγείται και η μανία των centerpieces που έπρεπε να υπάρχουν σε κάθε τραπέζι που σεβόταν τον εαυτό του! Δεν είχε σημασία αν τα δημιουργήματα αυτά ήταν γευστικά ή ακόμα κυριολεκτικά βρώσιμα, σημασία είχε το πόσο εντυπωσιακά ήταν.


Για το γιορτινό τραπέζι σας προτείνουμε για παράδειγμα:


“Κουκουνάρια” από μείγμα τυριού και μαγιονέζας με αμύγδαλα και φουντούκια.


Χριστουγεννιάτικα δέντρα από μπρόκολο και προϊόντα ζαμπόν.


Ένα εφιαλτικό ψάρι από μους θαλασσινών.


Χιονάνθρωπος από μαγιονέζα.


Το χειρότερο όλων: Πατέ από λουκάνικο συκωτιού με ζελέ μαγιονέζας και ελιές σε σχήμα ανανά! Ένα πιάτο που η Tik Toker Shawna Jones έφτιαξε και δοκίμασε πρόσφατα και το οποίο χαρακτήρισε «καταραμένο». Θα συμφωνήσουμε και ας μην το έχουμε δοκιμάσει.

Η Δύναμη της Διαφήμισης

Στα μέσα του προηγούμενου αιώνα, η Αμερική ζούσε μία μεγάλη πολιτισμική και καταναλωτική επανάσταση που θα συνεχιζόταν στις επόμενες δεκαετίες. Στο κέντρο αυτού του κυκλώνα ήταν τα νοικοκυριά της νέας μεσαίας τάξης, τα οποία οι βιομηχανίες είχαν βάλει στο στόχαστρο με την βοήθεια της διαφήμισης.

Οι νέες τεχνολογίες τροφίμων άκμαζαν εκείνη την περίοδο και έπρεπε κάπως να προσελκύσουν τις νοικοκυρές. Εδώ έχουμε όλες αυτές τις τρελές συνταγές που εφηύραν οι βιομηχανίες για τις διαφημίσεις τους ώστε να δείξουν πόσο πολυχρηστικά είναι τα προϊόντα τους.

Πολλές από αυτές τις συνταγές δεν γράφτηκαν από μάγειρες και ίσως να μην φτιάχτηκαν ποτέ από τις νοικοκυρές ή μόνο σε λίγες περιστάσεις. Άλλες όμως ήταν πραγματικά πετυχημένες, όπως για παράδειγμα το σοκολατένιο κεικ με κετσαπ το οποίο είναι και η αγαπημένη retro συνταγή της Ruth Clark πίσω από το blog midcenturycooking.com .

Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις για τις διαφημίσεις τυποποιημένων προϊόντων, πχ για το κονσερβοποιημένο χοιρινό spam, οι οδηγίες περιείχαν αλλόκοτα υλικά για να δίνουν στις νοικοκυρές την αίσθηση ότι μαγειρεύουν πολύ και άρα εκπληρώνουν τους παραδοσιακούς οικιακούς τους ρόλους, παρότι χρησιμοποιούσαν προκατασκευασμένα υλικά.

Jell-O, Το Εθνικό προϊόν

Το ζελέ είχε την τιμητική του. Μέχρι και τον ΒΠΠ το ζελέ είχε δύσκολη παρασκευή και συντήρηση και γι’ αυτό θεωρούταν υλικό για τις ανώτερες κοινωνικές τάξεις που διέθεταν επαγγελματίες μάγειρες. Η σκόνη όμως « Jell-o» εισήγαγε το ζελέ στο καθημερινό μαγείρεμα. Ο αριθμός των νοικοκυριών με ψυγείο είχε επίσης εκτοξευθεί μαζικά.

Έτσι, η εργαζόμενη ή μη, νοικοκυρά μπορούσε να φτιάξει από την προηγούμενη μέρα το ζελέ της, να βάλει μέσα ότι ήθελε (ή ότι της είχε απομείνει) και να το αποθηκεύσει στο ψυγείο της για μεγάλο διάστημα. Μπορεί για εμάς ο συνδυασμός του ζελέ με αλμυρά φαγητά να μοιάζει αηδιαστικός για τους ανθρώπους του άμεσου παρελθόντος όμως, ήταν μία συναρπαστική καινοτομία!

Πολλές ακόμη από τις συνταγές των elite της βικτωριανής εποχής χρησιμοποιούσαν ζελέ, ή το υποκατάστατό του για τους φτωχότερους, την πηχτή. Έτσι, αυτά τα δύο υλικά συνέχισαν να χρησιμοποιούνται στα επίσημα δείπνα και να θεωρούνται το απόγειο της χλιδής και της καινοτομίας.

Γι’ αυτό και αυτές τις γιορτές μην διστάσετε να βάλετε ένα ολόκληρο ρολό γαλοπούλας μέσα σε πηχτή!


Ή να δημιουργήσετε ένα ζελέ/μους με σπαράγγια.


Ή να δοκιμάσετε τονοσαλάτα σε ζελέ λεμόνι με μαγιονέζα.

Οι Σαλάτες που δεν είναι Σαλάτες

Εδώ να σημειωθεί ότι σε πιάτα Americana ο όρος σαλάτα δεν χρησιμοποιείτε κυριολεκτικά. Υπάρχουν πολλές “σαλάτες” που είναι είτε μείγμα λαχανικών με πολύ μαγιονέζα μέσα σε ζελέ είτε “σαλάτες” που είναι επιδόρπια.

Για παράδειγμα έχουμε την “τέλεια” αυτή τρίπατη σαλάτα μέσα σε ζελέ.


Αυτήν την “σαλάτα” με κρίση ταυτότητας που αποτελείται από ένα πεπόνι γεμισμένο με ζελέ και αλειμμένο με cream cheese! Το πιάτο αυτό έχει δοκιμάσει η Youtuber Emmymadehttps://youtu.be/gGKaYK5JT9M με πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα.


Ή την σαλάτα Ambrosia που αποτελείτε από marshmallows και γλυκά φρούτα και τρώγεται ακόμα σε περιοχές της Αμερικής.

Από dinnerthedissert.com

Εξωτικές γεύσεις

Ένα ακόμη χαρακτηριστικό της εποχής ήταν ο εξωτισμός. Αυτή η τάση εκφράστηκε δυστυχώς με “διαστροφικές” συνταγές που περιείχαν μπανάνες και ανανά, καθώς για πρώτη φορά τα τροπικά αυτά φρούτα ήταν ευρέως διαθέσιμα. Ειδικά ο ανανάς σε κονσέρβα, ήταν μία εξαιρετική πολυτέλεια. Φυσικά τότε ήταν πολύ δημοφιλή και άλλα κονσερβοποιημένα φρούτα όπως τα μαρατσίνο κερασάκια που χρησιμοποιούνταν σε κοκτέιλ αλλά και σε πιάτα.

Έτσι έχουμε το ατυχές πιάτο με μπανάνες, ζαμπόν και σως hollandaise. Ένα πιάτο που εκφράζει όχι μόνο τον εξωτισμό της εποχής αλλά και την εμμονή της με την γαλλική κουζίνα που θεωρούνταν ανώτερη και η πιο πολυτελής.


Με μπανάνες συνδυάστηκαν εγκληματικά και οι ρέγγες.


Μία αγαπημένη όπως φαίνεται διακόσμηση για το γιορτινό τραπέζι ήταν τα κεριά μπανάνες συνδυασμένα στην βάση τους με μήλα, ανανά ή και ζελέ κεράσι. Αν αυτό το κατασκεύασμα σας φαίνεται παράλογο, δεν είστε μόνοι.


Ο ανανάς από την άλλη δεν χρησιμοποιούνταν μόνο σε γλυκά, αλλά και σε ψητά του φούρνου! Μία συνταγή που τρώγεται ακόμη από πολλούς, όποτε υποθέτουμε ότι είναι και νόστιμη.

New Americana

Όσο απωθητικά και να μας φαίνονται αυτά τα πιάτα θα πρέπει να είμαστε δίκαιοι στην κρίση τους.


Προφανώς, πολλοί από τους λόγους που οδήγησαν την Αμερική σε αυτήν την ιδιόρρυθμη γαστρονομική κουλτούρα ήταν τραυματικοί. Η αναγκαστική ή επιβαλλόμενη έλλειψη φρέσκων προϊόντων για παράδειγμα σε κάποιες πολιτείες (πχ Χαβάη ή Μινεσότα) εισήγαγε δυναμικά τα προπαρασκευασμένα ή κονσερβοποιημένα προϊόντα στην ζωή των ανθρώπων. Όπως και η εμπειρία από τον πόλεμο είχε κάνει τις γεύσεις τους οικείες σε στρατιώτες αλλά και σε αμάχους οπότε συνέχισαν να τα καταναλώνουν και αργότερα.

Και προφανώς ακόμα και η ελληνική ή ευρωπαϊκή μαγειρική έπεσε σε “ατοπήματα” αφού τα μεταπολεμικά χρυσά χρόνια είχαν ροπή προς την υπερβολή.

Αλλά και κάποια πιάτα από την μοντέρνα μαγειρική είναι σίγουρο ότι θα φανούν παράξενα και αηδιαστικά στις επόμενες γενιές.


Γιατί κάθε τραπέζι τελικά είναι η ταυτότητα της κοινωνίας του.