📸: Κατάληψη του κτιρίου Τσίλλερ, 10-2-2023

Κείμενο/φωτογραφία: Ιωάννα Πανούτσου

Υπάρχει ένα μήνυμα που κυκλοφορεί ανάμεσά μας τις τελευταίες μέρες, κάθε φορά με μια διαφορετική δημόσια, επώνυμη υπογραφή. Έκαστος υπογράφων δηλώνει ότι είναι

“επαγγελματίας ηθοποιός/μουσικός/χορευτής και όχι χομπίστας. Και θα μου πείτε γιατί το λέω αυτό; Γιατί στις 17/12/2022 πέρασε ένα Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ 85/2022) που εξισώνει τα πτυχία των καλλιτεχνικών σπουδών με απολυτήρια λυκείου. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε 4 κεντρικά θέατρα στην Ελλάδα είναι υπό κατάληψη ενώ ταυτόχρονα 7 δημόσιες καλλιτεχνικές σχολές έχουν καταληφθεί από τους φοιτητές τους. Οι σπουδαστές σε πάνω από 10 δραματικές σχολές απέχουν από τα μαθήματά τους. 

Σε αυτόν τον αγώνα των καλλιτεχνών θέλουμε τη στήριξή σας. 

Σε σας που μας ακούτε είμαστε πολλοί. 

Είμαι κι εγώ με τους καλλιτέχνες.”
  Κυκλοφορεί ένα μήνυμα -για να γεφυρώσει το κενό- ανάμεσά μας. Για να σταθούμε δίπλα σ’αυτούς που τόσα χρόνια “ακούμε”, βλέπουμε, θαυμάζουμε,χειροκροτάμε. Σ’ αυτούς που εδώ και χρόνια γεύονται την ίδια τούρτα. «Παραμέληση της θέσπισης πλαισίου εκπαίδευσης των παραστατικών τεχνών». Το κερασάκι: «ΠΔ 85/2022».
•Τι ορίζουν το ΠΔ 85/2022 και η ρύθμιση του Ν.5016/2023:
1) Το ΠΔ 85/2022, μεταξύ άλλων (γιατί αφορά σε ρυθμίσεις συνολικά 231 κλάδων και 680 ειδικότητες εργαζομένων), υπάγει τους αποφοίτους μεταλυκειακής εκπαίδευσης στην κατηγορία υπαλλήλων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. 

2) Στις 4-2-2023 ψηφίστηκε νομοθετική ρύθμιση που ορίζει τα εξής: "Εξαιρείται του πεδίου εφαρμογής του π.δ. 85/2022 (Α' 232) η απασχόληση καλλιτεχνών για την παροχή αμιγώς καλλιτεχνικού έργου σε φορείς του δημοσίου τομέα, υπό την έννοια της περ. α' της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α 143)." [Αρθ.71 του Ν.5016/2023 - ΦΕΚ 21/Α/4-2-2023].

→ Συμπέρασμα με απλά λόγια: Η εκ του Συντάγματος (αρ. 16 παρ. 7) Ανώτερη καλλιτεχνική παιδεία υποβαθμίζεται σε επίπεδο ΔΕ, ή αλλιώς τα πτυχία των καλλιτεχνών εξισώνονται με Απολυτήρια Λυκείου. Αυτό.
•Η απορία: Αφού η Νομοθετική Ρύθμιση εξαιρεί την απασχόληση των καλλιτεχνών, γιατί συμβαίνουν ακόμα οι καταλήψεις και οι απεργίες;
-Γιατί η ρύθμιση είναι ανεπαρκής και ασαφής. 

-Γιατί η ρύθμιση αυτή κηρύσσει μη εφαρμοστέο το ΠΔ για το «καλλιτεχνικό» μόνο έργο των καλλιτεχνών. Ωστόσο, τα προσόντα των εργαζομένων, είτε ανώτατης είτε μεταλυκειακής, είτε “λυκειακής” παιδείας, είναι ενιαία. Ανέκαθεν ήταν. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε σχετική του ανάρτηση ο καθηγητής Δημοσίου Δικαίου, Πάνος Λαζαράτος (-υπέγραψε την αίτηση ακύρωσης στο ΣτΕ!-) : “Ο «φυσικός» δεν αντιμετωπίζεται ως ΠΕ  ΜΟΝΟ όταν προσφέρει αμιγώς ΕΡΓΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ!! Μετέχει μιας ΠΑΙΔΕΙΑΣ που του επιτρέπει να αμείβεται και να αντιμετωπίζεται ΑΝΑΛΟΓΩΣ, είτε παράγει «φυσική», είτε εκπαιδευτικό, είτε διοικητικό έργο!! Ακόμα και αν δουλεύει στο πρωτόκολλο! Έτσι και για τους καλλιτέχνες, της Ανώτερης παιδείας του άρθρου 16 παρ. 7 ΣΥΝΤ. MUTATIS MUTANDIS!! Όλα τα άλλα είναι άνισος, αντισυνταγματικός «ρατσισμός» εις βάρους τους.”

-Γιατί, η ρύθμιση αφενός δεν ξεκαθαρίζει το “σε ποια βαθμίδα ανήκουν τελικά οι καλλιτέχνες με «αμιγώς καλλιτεχνική» παροχή έργου” και αφετέρου, εξ αντιδιαστολής, αφήνει ακόμη στο πεδίο εφαρμογής του Π.Δ. τους καλλιτέχνες που εργάζονται με «μη αμιγώς καλλιτεχνική» παροχή έργου. Συνεπώς, δημιουργεί καλλιτέχνες δύο ταχυτήτων και απειλεί τα -όσα λίγα!- κεκτημένα τους καθώς: μειώνει τους μισθούς τους σε σχέση με αυτούς της κατηγορίας ΤΕ, καθυστερεί τη βαθμολογική τους ανέλιξη (το προβάδισμα στους υπηρεσιακούς βαθμούς το έχουν οι ΤΕ) και τέλος, καθορίζοντας εφεξής τις αμοιβές τους από υπουργικές αποφάσεις, καταργεί τις συλλογικές συμβάσεις σε όλους τους φορείς του Δημοσίου.

-Για όλα αυτά συνεχίζονται οι καταλήψεις και οι απεργίες. Για την ευθεία παραβίαση του άρθρου 16 παρ. 7 του Συντάγματος, που ορίζει ότι η «ανώτερη» εκπαίδευση που παρέχεται από σχολές ανώτερης βαθμίδας -εδώ ανήκουν οι δραματικές σχολές, οι σχολές χορού κ.ο.κ.- να αντιμετωπίζεται ως ανώτερη από το Κράτος.
• Σκόρπιες Σκέψεις
  Στη χώρα που είναι καταγεγραμμένη στις κοινές συνειδήσεις ως η γενέτειρα του πολιτισμού και της δημοκρατίας, στη χώρα της άνθησης των τεχνών, στη χώρα με τη μακρά παράδοση στην “παραγωγή” σπουδαίων καλλιτεχνών με διεθνή αποτυπώματα, σ’ αυτή τη χώρα οι καλλιτέχνες είναι στους δρόμους, ενωμένοι -συγκινητικά, διεκδικώντας τα εργασιακά και ακαδημαϊκά τους δικαιώματα, που αντί να αναγνωρίζονται ως τα αυτονόητα, υποβαθμίζονται!

Ξαναγυρνάμε στην τούρτα: Δυστυχώς, η καλλιτεχνική εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι διαρκώς παραμελημένη. Από όλες τις κυβερνήσεις. Η σπουδή των παραστατικών τεχνών αποτελεί ένα ζήτημα “δευτερεύον” και κανείς, ποτέ, δεν ασχολήθηκε σοβαρά με τη ρύθμισή του. 
  -Πρέπει κάποια στιγμή αυτό να αλλάξει; Ε ναι.
  -Πρέπει να δημιουργηθεί ανώτατο ίδρυμα με σοβαρό πλαίσιο εκπαίδευσης για τους φοιτητές καλλιτεχνικών σχολών, που θα τους παρέχει τα βασικά ακαδημαϊκά προνόμια (βλ. πάσο, σίτιση) και θα αναγνωρίζει τα επαγγελματικά τους δικαιώματα; Ε ναι.
  -Η υποβάθμιση των ήδη υπαρχόντων πτυχίων είναι σωστός δρόμος προς την υλοποίηση των παραπάνω; Ε όχι. 

  Η τέχνη, σε κάθε της μορφή, είναι ανάσα και δίνει ανάσα. Και σ’ αυτόν που τη δημιουργεί και σ’ αυτόν που την απολαμβάνει. Όσο μεγαλύτερη ανάσα πάρεις, τόσο περισσότερο το οξυγόνο. Τόσο πιο καθαρό το μυαλό. Τόσο πιο ανοιχτοί οι ορίζοντες. Τόσο μεγαλύτερες οι συγκινήσεις. Τόσο πιο κοντά στην ψυχή. 
  Χάρη στην τέχνη γινόμαστε καθημερινά κοινωνοί των αξιών, των ιδανικών και της ομορφιάς. Χάρη στους καλλιτέχνες αυτές οι αξίες, αυτά τα ιδανικά κι αυτή η ομορφιά μένουν ψηλά, εξελίσσονται και διασπείρονται. 
  Σας ακούμε! Σας στηρίζουμε! Σας ευγνωμονούμε!