Γνωρίσαμε τον Νίκο Φραγκάκη από τις συμμετοχές του στους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς του itravelpoetry. Τον καλωσορίζουμε πλέον ως νέο μέλος της συντακτικής ομάδας της ιστοσελίδας μας. Έχουμε την χαρά να παρουσιάσουμε το πρώτο κείμενο που μοιράστηκε μαζί μας.

Υπάρχουν καλλιτέχνες να εμπιστευτούμε ως πλάστες του μέλλοντος ή τελικά χρειάζονται μόνο ως εμψυχωτές των ατομικών μας επιθυμιών;

Μέχρι κάποιο σημείο της ιστορίας, άνθρωποι με αξία καλλιτεχνική προσπαθούσαν να έχουν πρόσβαση στη φήμη ώστε να αναγνωριστεί το έργο τους. Μετά από αυτό το σημείο, αφού κάποιοι άνθρωποι απέκτησαν φήμη, προσπαθούν πλέον να έχουν πρόσβαση στις αξίες∙ καθώς οι αξίες που είχαν πριν να αποκτήσουν τη φήμη, δεν υπάρχουν ή έστω δεν ενδιαφέρουν το κοινό. Όσοι δεν το έχουν καταλάβει αυτό, προσπαθούν να πείσουν με το ζόρι, ότι οι τότε αξίες έχουν ακόμα σημασία. Όσοι δεν πρόλαβαν ή δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν φήμη, έχουν φτάσει σε ένα σημείο που δεν ξέρουν τι να επιθυμήσουν, καθώς βλέπουν ότι, ούτε οι αξίες, ούτε η φήμη, οδηγούν σε κάποιο ξέφωτο.

Η σπουδαιότητα ενός καλλιτέχνη καθορίζεται σε κάθε εποχή, από την εμπνευσιμότητα του και το συγκινησιακό πλαίσιο στο οποίο κινείται. Όσο πιο συνηθισμένο είναι το συγκινησιακό πλαίσιο, τόσο πιο χαμηλή είναι η σπουδαιότητά του –κάτι που όλοι μπορούν να κάνουν δεν είναι ιδιαίτερα αξιόλογο. Με την έννοια εμπνευσιμότητα αναφερόμαστε στο κατά πόσο εμπνέει το κοινό σε ψυχαγωγικό και νοητικό επίπεδο. Για να μπορέσει λοιπόν ένας καλλιτέχνης να είναι αξιόλογος, πρέπει να έχει σημεία αναφοράς που εμπνέουν και συγκινούν. Αυτά τα σημεία αναφοράς, συχνά τα ονομάζουμε αξίες. Υπάρχουν διαχρονικές αξίες, πανανθρώπινες αξίες, κλασικές αξίες και άλλοι τέτοιοι χαρακτηρισμοί ανάλογα με την έκταση των αξιών στην ανθρώπινη ζωή.

Τον περασμένο αιώνα υπήρχαν πολλές έννοιες από τις οποίες μπορούσαμε να αντλήσουμε αξίες. Η ελευθερία, η ισότητα, η δικαιοσύνη, η επανάσταση, ο έρωτας και ο θάνατος είναι ζητήματα που βασάνιζαν τον άνθρωπο σε μεγάλο βαθμό και η έκφραση μέσω της τέχνης ήταν ζωτικής σημασίας. Σήμερα παρατηρούμε ότι αυτές οι έννοιες δεν αποτελούν κοινό τόπο στις ανθρώπινες ανησυχίες. Πέρα ίσως από τον έρωτα που πάντα θα απασχολεί τον άνθρωπο, οι υπόλοιπες αξίες έχουν ξεθωριάσει και φαντάζουν πλέον σαν ιστορικές παρωχημένες ιδέες που “δεν μας λένε κάτι”. Υπάρχει μία τάση επέκτασης της ερωτικής συνταγής, σε αντίστοιχα θέματα ατομικού χαρακτήρα όπως η αυτογνωσία, η αυτοπραγμάτωση, η θετική σκέψη και η αυτοβελτίωση. Οι ατομικές αξίες μπορούν να μας οδηγήσουν στην ευεξία, στην ευημερία και στη σύναψη υγιών σχέσεων, αλλά δεν προάγουν τον πολιτισμό. Ο πολιτισμός θεμελιώνεται και εξελίσσεται με κοινά οράματα, κοινούς στόχους και κοινές ανησυχίες. Πού τα βρίσκουμε όλα αυτά σήμερα; Τι ενώνει τους ανθρώπους σε μία εποχή ατομικής εξιδανίκευσης; Μπορεί η τέχνη να είναι και πάλι πρωτοπόρος στην ανθρώπινη εξέλιξη; Από πού θα αντλήσει τις νέες αξίες;

Νίκος Φραγκάκης