Όλοι έχουμε ακούσει κατά καιρούς για το περίφημο “Σύνδρομο της Στοκχόλμης” Τι ακριβώς είναι αυτή η κατάσταση, πότε και πως εμφανίζεται; Γιατί το θύμα φτάνει σε σημείο να ενδιαφέρεται ή και να αγαπάει τον θύτη του, ενώ θα έπρεπε κανονικά να τον μισεί; Στο επιστημονικό κείμενο που θα διαβάσετε θα ενημερωθείτε πλήρως για το Σύνδρομο της Στοκχόλμης, θα βρείτε παραδείγματα όπου οι όμηροι μιας αεροπειρατείας, αγάπησαν τους δεσμώτες τους, καθώς και άλλες περιπτώσεις.
Του Εμμανουήλ Πολυζόπουλου
Ψυχίατρου – Ψυχοθεραπευτή
Το Σύνδρομο της Στοκχόλμης είναι μια σύνθετη ψυχολογική κατάσταση κατά την οποία ο όμηρος αρχίζει και τρέφει συναισθήματα συμπάθειας ή/και αγάπης προς τους απαγωγείς του. Το σύνδρομο πήρε το όνομά του μετά από μια ληστεία τράπεζας στη Στοκχόλμη της Σουηδίας το 1973. Είναι ένα παράδειγμα αμυντικού μηχανισμού, στο οποίο το άτομο αναπτύσσει συναισθηματική προσκόλληση με το πλησιέστερο ισχυρό ενήλικα – το θύμα επιλέγει να παραμείνει πιστός στο θύτη του.
Οι άνθρωποι που πάσχουν από το σύνδρομο της Στοκχόλμης έχουν συμπτώματα παρόμοια με τους ανθρώπους που υποφέρουν από διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), όπως εφιάλτες, δυσκολία συγκέντρωσης, σύγχυση, αυξημένη δυσπιστία, και δυσάρεστες αναδρομές στο παρελθόν.
Σήμερα οι αναφορές στο Σύνδρομο της Στοκχόλμης έχουν επεκταθεί πέρα από τις γνωστές περιπτώσεις θυμάτων απαγωγών ή ομηρίας. Έτσι, χαρακτηριστικά αυτού του Συνδρόμου βλέπουμε ακόμα και σε περιπτώσεις αρρωστημένης σχέσης συζύγων, «ανεξήγητες» σχέσεις που δημιουργούνται με κοινούς εκβιαστές, με εμπόρους ναρκωτικών, ή ακόμα και σε περιπτώσεις με πρωταγωνιστές πόρνες και τους προαγωγούς τους κλπ. Ακόμα και στην σύγχρονη πολιτικο-οικονομική ιστορία της Ελλάδας, κάποιοι οικονομικοί αναλυτές θα κάνουν συγκρίσεις με την ψυχοπαθολογία που αναπτύσσεται στο Σύνδρομο της Στοκχόλμης.
Τα συστατικά και η εξέλιξη του συνδρόμου της Στοκχόλμης
Τα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
– Το Θύμα έχει θετικά συναισθήματα προς το θύτη
– Το Θύμα έχει αρνητικά συναισθήματα προς την οικογένεια, τους φίλους του, ή τις Αρχές
– Ο Θύτης αναπτύσσει θετικά συναισθήματα προς το Θύμα
– Το Θύμα υποστηρίζει ή βοηθά το Θύτη
Τα στάδια στην εξέλιξη του συνδρόμου περιλαμβάνουν:
Το θύμα αποσυνδέεται από το τεράστιο προσωπικό άγχος επιβίωσης που βιώνει, εξαιτίας της τρομοκρατίας που εξασκεί ο θύτης. Το θύμα αρχίζει να συμφωνεί με τις απόψεις και θέσεις του θύτη και υιοθετεί ορισμένες πτυχές της δικής του προσωπικότητας. Με τον τρόπο αυτό, το θύμα αρχίζει να μαθαίνει πώς να κατευνάσει και να ευχαριστήσει τον θύτη, ώστε να διασφαλίσει ευνοϊκή μεταχείριση. Μετά από λίγο το θύμα αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι ο θύτης του έχει όμοια ανθρώπινα χαρακτηριστικά όπως όλοι οι άλλοι άνθρωποι που γνωρίζει. Σε αυτό το σημείο το θύμα θα αρχίσει να βλέπει το θύτη του ως μικρότερη απειλή. Μερικά θύματα μπορούν να μοιράζονται ακόμη και προσωπικές πληροφορίες σε μια προσπάθεια να εγκαταστήσουν δεσμό με τον θύτη τους και να προκαλέσουν τον οίκτο του. Αυτός ο εγκαθιστάμενος δεσμός, προκαλεί με τη σειρά του αντικρουόμενα συναισθήματα (π.χ., οργή και οίκτο) και παράλογη ανησυχία για την κατάσταση του θύτη. Το θύμα μπορεί να αγνοήσει ακόμη και τις δικές του ανάγκες.
Μόλις το τραυματικό συμβάν λήξει, ωστόσο, το θύμα δυσκολεύεται να αποκαταστήσει τον συναισθηματικό του κόσμο και να απομονώσει / απορρίψει τα θετικά συναισθήματα που του έχουν ήδη δημιουργηθεί για τον θύτη του.
Πηγή : iatropedia
