«Η ελευθερία, Σάντσο, είναι ένα από τα πιο πολύτιμα αγαθά που οι ουρανοί χάρισαν στους ανθρώπους• δεν της παραβγαίνουν μήτε οι θησαυροί που περικλείει η γη, ούτε οι θησαυροί που τα πέλαγα σκεπάζουν: Για την ελευθερία, όπως και για την τιμή, μπορεί κι έχει χρέος κανείς να δώσει ακόμα και τη ζωή του• αντίθετα, η σκλαβιά είναι το χειρότερο κακό που μπορεί να βρει τον άνθρωπο.
Το λέω τούτο, Σάντσο, γιατί είδες τα δώρα και την καλοπέραση που είχαμε στον πύργο αυτό, κι όμως ενώ έτρωγα τα νόστιμα φαγητά στα κατάφορτα τραπέζια κι έπινα τα ολόδροσα ποτά, ωστόσο ένιωθα σάμπως να βασανιζόμουνα από πείνα και δίψα, γιατί δεν τ’ απολάμβανα με την ίδια ελευθερία που θα τα χαιρόμουνα αν ήτανε δικά μου• η υποχρέωση ν’ αναγνωρίσουμε το καλό και τις περιποιήσεις που μας κάνουν, είναι δεσμά που δεν αφήνουν ελεύθερο το πνεύμα.
Καλότυχος εκείνος που ο ουρανός τού έδωσε ένα κομμάτι ψωμί, δίχως να το χρωστάει παρά μονάχα στον ουρανό.»
Μιγκέλ ντε Θερβάντες, 29 Σεπτεμβρίου 1547 – 22 Απριλίου 1616 | Ο Δον Κιχώτης, β’ τ. | μτφρ.: Κ. Καρθαίου – Ιουλ. Ιατρίδου | εκδόσεις της Εστίας
Μιγκέλ ντε Θερβάντες | Ο Δον Κιχώτης
